بختیار شعبانی ورکی؛ امین بابادی
چکیده
امروزه تعاریف و گونهشناسیهای متعددی از همکاری رشتهها ارائه شده است. بررسی منابع، از گفتمانهای متنوع، متمایز و بعضاً متضاد حکایت میکنند. در این مقاله به منظور ارائه تصویری روشن از همکاری رشتهای، ضمن ارائه و نقد فهم رایج از همکاری رشتهها و گونهشناسیهای وابسته به آن، تکثر رشتهای به عنوان بدیل فهم رایج ...
بیشتر
امروزه تعاریف و گونهشناسیهای متعددی از همکاری رشتهها ارائه شده است. بررسی منابع، از گفتمانهای متنوع، متمایز و بعضاً متضاد حکایت میکنند. در این مقاله به منظور ارائه تصویری روشن از همکاری رشتهای، ضمن ارائه و نقد فهم رایج از همکاری رشتهها و گونهشناسیهای وابسته به آن، تکثر رشتهای به عنوان بدیل فهم رایج از همکاری رشتههای مختلف ارائه شده است. بر این اساس چنین ادعا میشود که میتوان گونههای دیگر همکاری رشتهای نظیر چندرشتهای، بینرشتهای، میانرشتهای و فرارشتهای را زیر چتر تکثر رشتهای دستهبندی کرد. در تکثر رشتهای، برخلاف فهم رایج از همکاری رشتهها (نظیر: میانرشتهای) رویکرد معرفتشناختی در مقابل رویکرد ابزاری قرار ندارد. همکاری بینرشتهای از این منظر، سرانجام، بهصورت فرارشتهای متبلور میشود. بنابراین تکثررشتهای در مقابل نظام رشتهای قرار نمیگیرد، بلکه نقش مکمل حوزههای دانش را ایفا میکند. به علاوه، در تکثر رشتهای ارتباط طولی در همکاری رشتهها، جایگزین ارتباط عرضی میان آنها میشود و با نظر به مسأله مورد بررسی، طرح پژوهشی و موضوع، بهتدریج از نظامهای ساده دانش، مطرح در نظام رشتهای، به سمت نظامهای پیچیده دانش پیش میرود، بهنحوی که در فرایندی تبدیلپذیر، فرارشته جدید ظهور و بروز پیدا میکند.