تاریخ
مجتبی انصاری؛ فاطمه پروانه اسدی؛ محمدجواد مهدوینژاد
چکیده
تاریخِ فرهنگی رویکردی میانرشتهای در تاریخنگاری است که تلاش میکند دو حوزهٔ اصلی علوم انسانی، یعنی تاریخ و فرهنگ، را در تعامل با یکدیگر بهکار گیرد. بهطورکلی، منابع فارسی موجود در حوزهٔ تاریخ فرهنگی را میتوان در دو دستهٔ کلی دستهبندی کرد: الف) شناخت تاریخ فرهنگی شامل تاریخچه، تعریف، مبانی نظری، نظریهها و نظریهپردازان، ...
بیشتر
تاریخِ فرهنگی رویکردی میانرشتهای در تاریخنگاری است که تلاش میکند دو حوزهٔ اصلی علوم انسانی، یعنی تاریخ و فرهنگ، را در تعامل با یکدیگر بهکار گیرد. بهطورکلی، منابع فارسی موجود در حوزهٔ تاریخ فرهنگی را میتوان در دو دستهٔ کلی دستهبندی کرد: الف) شناخت تاریخ فرهنگی شامل تاریخچه، تعریف، مبانی نظری، نظریهها و نظریهپردازان، معرفی آثار شاخص، طرح موضوعات و مسائل اصلی و تحلیل و نقد آنها؛ ب) اِعمال تاریخ فرهنگی شامل شناخت منابع، موضوعات، روشها و رویکردها و ارائهٔ راهکارها. در این مقاله با بررسی منابع فارسی موجود به نقد سِیر مطالعات انجامشده در حوزهٔ تاریخ فرهنگی در ایران پرداختهشده و با توجه به کاستیهای پژوهشهای موجود، راهکارهایی بهمنظور نظامبخشی به پژوهشهای آتی جهت شناخت عمیقتر و رشد و شکوفایی این جریان و بهرهگیری از آن در تاریخنگاری ایران، ارائه شده است. دادهها نشان میدهد که پراکندگی زمانی و ناپیوستگی موضوعیِ در انتشار منابع به چشم میخورد و همچنین در این حوزهٔ دانش، مبانی نظری، نظریهپردازان و منتقدان، روشها و مصادیق آن بهطور کامل معرفی نشده و جای خالی نقدها و تحلیلها بهوضوح مشهود است. نتایج (راهکارهای) ارائهشده عبارتاند از: ۱) تعریف سِیر مطالعاتی؛ ۲) تعیین اولویتهای ترجمه؛ ۳) نقدوتحلیل موضوعات تاریخ فرهنگی؛ ۴) تلاش برای ایجاد سنت ایرانیِ تاریخ فرهنگی با بهرهگیری از نظریههای درونفرهنگی؛ ۵) توجه به شاخصهای اصلی تاریخ فرهنگی و پایبندی به آن، پرهیز از خّلطِ مباحث.
پیام صدریه؛ یعقوب شربتیان سمنانی
چکیده
موسیقی بهعنوان خردهنظام فرهنگی همواره در پژوهشهای فرهنگی و انسانشناختی جایگاه داشته است و در نگرش مجموعه تام فرهنگی از منظرهای گوناگون همچون ساختارگرایی، کارکردگرایی، نشانهشناسی، اتنوموزیکولوژی و... محل بحث و گفتوگوی مکاتب مختلف نظری بوده است. در این پژوهش با توجه به کارکردهای موسیقی بر اساس تحولات تاریخی، در برهه زمانی ...
بیشتر
موسیقی بهعنوان خردهنظام فرهنگی همواره در پژوهشهای فرهنگی و انسانشناختی جایگاه داشته است و در نگرش مجموعه تام فرهنگی از منظرهای گوناگون همچون ساختارگرایی، کارکردگرایی، نشانهشناسی، اتنوموزیکولوژی و... محل بحث و گفتوگوی مکاتب مختلف نظری بوده است. در این پژوهش با توجه به کارکردهای موسیقی بر اساس تحولات تاریخی، در برهه زمانی مورد نظر نشان داده شد که میان رشتهٔ موسیقی با دانش تاریخ فرهنگی و انسانشناسی ارتباط میانرشتهای برقرار است. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی و از نوع اسنادی و میدانی با تأکید بر عنصر مصاحبه بوده است و مبتنی بر رهیافت کیفی است. چارچوب نظری مورد استفاده در این پژوهش نظریهٔ کارکردگرایی برونیسلاو مالینوفسکی و نظریه ساختارگرایی کلود لویاشتراوس است. بر این اساس، افزون بر دو کارکرد ساختاری موسیقی، یعنی زیباییشناسی و بیان احساسات، به کارکردهای مفروض بنابر مقتضیات زمان و نیازهای اجتماعی بر موسیقی نیز پرداخته میشود. در بازهٔ زمانی این پژوهش کارکردهای آشکار از جمله ایجاد همبستگی، بیان مفاهیم نمادین، کارکرد در موسیقی آیینی، کارکرد هنجارساز، کارکرد ایجاد هیجان به عنوان کارکرهای آشکار و همچنین کارکردهای پنهان از جمله برقراری ارتباط یکسان با طبقههای متنوع اجتماعی، همدردی با آسیبدیدگان وضع موجود، ایجاد پیام خاص درخصوص اقدام، بیداری و پایداری وفق گفتمان زمان در مخاطب و گستردگی مخاطب پیام مشهود است.