نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

• قاسم درزی ¹
• احد فرامرز قراملکی ²
• منصور پهلوان ²

¹ دانشجوی دکتری دانشگاه تهران

² استاد دانشگاه تهران

چکیده

چندوجهی بودن پدیده­ها و مسائل و همچنین پیشگیری از تحویل انگاری، پژوهشگران را از مطالعات میان‌رشته ­ای ناگزیر کرده است. قرآن کریم نیز در دوران معاصر به همین دلایل، بسیار در معرض چنین پژوهش­هایی قرار گرفته است. لیکن به دلیل نو بودن این شکل از مطالعات، عموماً پژوهش­گران بنا به برداشت خود از میان ­رشته ­ای به آن می­پردازند که همین امر، تعیین محدوده و بیان تعریفی منسجم از میان­رشته ­ای و همچنین بیان گونه ­های قرآنی آن‌را لازم می ­گرداند. در حقیقت ترکیب هم­گرایانه را می ­توان معیار اصلی برای تحقق میان­رشته­ای در نظر گرفت. بنا به میزان تحقق همگرایی میان‌رشته ­ها، سه گونۀ اصلی را برای مطالعات میان­رشته ­ای می ­توان برشمرد؛ چند­رشته ­ای؛ میان ­رشته ­ای و فرارشته­ای. بر این اساس، برای مطالعات میان­رشته‌ای قرآن کریم نیز سه گونۀ اصلی را می ­توان برشمرد: چند­رشته ­ای قرآنی؛ میان­رشته ­ای قرآنی و فرا­رشته­ای قرآنی. هر یک از این گونه ­ها نیز دارای اشکال مختلفی است که با ایجاد منظومه ­ای از این گونه ­ها می ­توان تا حدی به انسجام بیشتری در مطالعات میان‌رشته ­ای قرآن کریم دست یافت و نقشۀ راهی را پیش روی علاقه‌مندان به این گونه از مطالعات گشود.

کلیدواژه‌ها

• گونه‌شناسی
• مطالعات میان‌رشته‌ای
• قرآن کریم
• مسائل چند وجهی
• ترکیب همگرایانه