مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری
فصلنامه مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی
2008-4641
2008-4846
5
1
2012
07
14
متدولوژی مفهومشناسی: از فروکاستگی مفهومی تا فروکاستگی پدیدارشناسانه/بررسی موردی مفهوم سیاست در متن اندیشه مسلمانان
1
16
FA
جلال
درخشه
استاد علوم سیاسی در دانشگاه امام صادق (ع)
j.dorakhshah@yahoo.com
اباصالح
تقی زاده
دانشجوی دکتری از علوم سیاسی در دانشگاه علامه طباطبایی
taghizadeh307@gmail.com
10.7508/isih.2014.17.001
یکی از مسایلمهم در فهم ساحت اجتماعی، سخن گفتن از روش است. تا تحولی در عرصه روششناسی رخ ندهد، جهشی نیز در تولید و آفرینش جدید و متفاوت در حوزه علوم اجتماعی اتفاق نخواهد افتاد. پژوهش حاضر درآمدی است به معرفی روشی جدید در ساحتعلوماجتماعی، البته در سطح خردترِ مفهومشناسی، تا گامی در جهت نیل به هدف مورد نظر برداشته شود. پرسش اصلی متن حاضر را میتوان اینگونه بیان نمود: چگونه توان فهم نسبت به یک مفهوم حاصل میشود و چگونه آن مفهوم برای ما معنادار میشود؟ به عبارت دیگر روششناسی شناخت یک مفهوم در حوزه علوم اجتماعی چگونه باید باشد؟ بر این اساس با بهرهگیری از آموزههای ویتگنشتاین متاخر، اولا مقولهای بسیار مهم در ساحت علوم اجتماعی یعنی متدولوژی مفهومشناسی که عموماً نسبت به آن بیتوجهی میشود، مورد بحث قرار میگیرد، چرا که عموماً پژوهشگران علوم اجتماعی مفاهیم را آنگونه که باید معنا کنند، معنا نمیکنند و از این رو دچار اختلالی زبانی به نام «فروکاستگی مفهومی» میشوند. ثانیا سعی شده بواسطه معرفی روش و قالبی نو، تحت عنوان «فروکاستگی پدیدارشناسانه»، مسیری جدید جهت فهم و معنابخشی واژگان تاثیرگذار در حوزههای مختلف علوم اجتماعی پیشنهاد شود. در نهایت نیز این روش به عنوان نمونه در مورد مفهوم سیاست در شبکه مفهومی- زبانی اندیشمندان مسلمان مورد بررسی قرار گرفته است، تا به صورت عملی نیز روش فروکاستگی پدیدارشناسانه پیاده شود.
مفهومشناسی,ویتگنشتاین,فروکاستگی مفهومی,فروکاستگی پدیدارشناسانه,سیاست,مسلمانان
http://www.isih.ir/article_124.html
http://www.isih.ir/article_124_8a81ec9f4c45ae7042d518b222c53f26.pdf
مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری
فصلنامه مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی
2008-4641
2008-4846
5
1
2013
10
13
امکانات رویکرد میانرشتهای در بررسی شکلگیری اندیشههای سیاسی
17
37
FA
مسلم
عباسی
دکتری اندیشههای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
awat.mazda@gmail.com
نرگس
تاجیک
استادیار علوم سیاسی دانشگاه حکیم سبزواری
n.tajik@hsu.ac.ir
10.7508/isih.2014.17.002
<span lang="FA">اندیشه</span><span></span><span lang="FA">سیاسی افکاری است که در باب چگونگی سامان بخشی به وجه سیاسی زندگی انسان بیان می</span><span></span><span lang="FA">شود. با توجه به ویژگی چند سویه امور انسانی، اتخاذ رویکرد میانرشته</span><span></span><span lang="FA">ای میتواند به نحو مطلوب</span><span></span><span lang="FA">تری در فهم و بررسی اندیشه</span><span></span><span lang="FA">های سیاسی مورد توجه باشد. آنچنان که در این پژوهش آمده اتخاد رویکرد میانرشته</span><span></span><span lang="FA">ای میتواند برای اصلاح روشی و نظری نظریه توماس اسپریگنز مفید باشد. این موضوع با بررسی امکانات هرمنوتیک روشی مولف محور اسکینر، نقد روانشناسانه و سبکشناسی به عنوان روشهایی برای چگونگی مواجه با متون و اندیشههای سیاسی، و همچنین با بررسی امکانات نظریه گستره زندگی اریک اریکسون به عنوان نظریه</span><span></span><span lang="FA">ای برای بررسی خاستگاه فردی اندیشه متفکران سیاسی مورد بررسی قرار گرفته است. </span>
اندیشه سیاسی,مطالعات میانرشتهای,اسپریگنز,امکانات
http://www.isih.ir/article_125.html
http://www.isih.ir/article_125_de6db72fed53b3d940c2e4a4af28fbb2.pdf
مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری
فصلنامه مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی
2008-4641
2008-4846
5
1
2012
07
14
نگرشی انتقادی بر مطالعات پسااستعماری و رویکردهای آن
39
74
FA
سید صدرالدین
موسوی
عضو هیأت علمی گروه مطالعات هند دانشگاه مطالعات جهان - دانشگاه تهران
sadrmousavi@gmail.com
مسعود
درودی
کارشناسی ارشد علوم سیاسی (گرایش اندیشه سیاسی) و عضو جهاد دانشگاهی مشهد
masouddarroudi@yahoo.com
10.7508/isih.2014.17.003
<span lang="AR-SA">مطالعات پسا</span><span></span><span lang="AR-SA">استعماری از حوزه</span><span></span><span lang="AR-SA">های مطالعاتی جدید دربارة مسائل کشورهای غیرغربی و فرهنگ آنهاست و در چارچوب مطالعات فرهنگی جای می</span><span></span><span lang="AR-SA">گیرد. این نگرش انتقادی در تعریفی اجمالی به مجموعه</span><span></span><span lang="AR-SA">ای از رهیافت</span><span></span><span lang="AR-SA">های نظری اشاره دارد که با تاکید بر پیامدهای استعمارگرایی به تحلیل گفتمان استعماری می</span><span></span><span lang="AR-SA">پردازد. این مطالعات بر استعمار به مثابه امری غیرفیزیکی و فرهنگی که کماکان ادامه دارد، تأکید می</span><span></span><span lang="AR-SA">ورزد. حوزه و دامنة مطالعات پسااستعماری، به دلیل طرح مباحث جدید دارای وسعت گسترده</span><span></span><span lang="AR-SA">ای است. این آشفتگی به</span><span></span><span lang="AR-SA">ویژه به</span><span></span><span lang="AR-SA">دلیل دامنة وسیع موضوعات مورد علاقة مطالعات پسااستعماری است که از نظریه و نقد ادبی تا مطالعات اقتصاد سیاسی، پژوهش دربارة حکومت</span><span></span><span lang="AR-SA">های استعماری، مسئلة هویت و مطالعات فرهنگی و.... ؛ را دربرمی</span><span></span><span lang="AR-SA">گیرد. این امر باعث ابهامات و مناقشاتی در برخوردهای نخستتین مخاطبان و پژوهشگران با این حوزه از مطالعات می</span><span></span><span lang="AR-SA">گردد وباعث شده است برخی از نویسندگان این مطالعات را به طور یکپارچه</span><span></span><span lang="AR-SA"> و دارای وحدت مفهومی استنباط کنند. به نظر می</span><span></span><span lang="AR-SA">رسد تدقیق در رویکردهای و شاخه</span><span></span><span lang="AR-SA">های این مطالعات ضروری می</span><span></span><span lang="AR-SA">نماید. براین اساس در این مقاله سعی برآنست تا از رهگذر بررسی دقیق موضوعات و مسائل و رویکردهای مطالعات پسااستعماری، به شناخت هر چه صحیح و دقیق</span><span></span><span lang="AR-SA">تر از این حوزة مطالعاتی رسیده و با نگرشی انتقادی، به ابعاد مغفول در این مطالعات بپردازد. </span>
مطالعات پسااستعماری,غرب و شرق,دیگری,گفتمان استعماری,شرق شناسی,مطالعات فرودستان,نگرش انتقادی
http://www.isih.ir/article_126.html
http://www.isih.ir/article_126_a32ede059f1e265423b83969596f362c.pdf
مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری
فصلنامه مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی
2008-4641
2008-4846
5
1
2012
07
14
دانشجو-طلبهها و مؤسّسات پژوهشی حوزه؛ نمونهای پربار و موفق برای فعالیتهای میانرشتهای بومی
75
98
FA
محمد
سمیعی
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، دانشکده مطالعات جهان
moh.samiei@gmail.com
10.7508/isih.2014.17.004
<span>حوزههای علمیه پس از انقلاب اسلامی با پرسشهای بسیاری که ارتباطی دوسویه با اسلام و جهان مدرن داشت مواجه شدند و برای پاسخ به این پرسشها چارهای جز به کار گرفتن روشهای میانرشتهای نبود. البته حوزهها عمدتاً ناخودآگاهانه به عرصه میانرشتهای کشیده شدند و فعالیتهای آنان منعکس کننده روشهای مدوّن برای این دست از فعالیتها نیست. دو مسیر ارتباطی حوزه با دانش مدرن یعنی دانشجو-طلبهها و مؤسسات تحقیقاتی حوزوی که هم سَری در سنت و هم سَری در مدرنیته داشتهاند در این مقاله مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتهاند. در نهایت نتیجهگیری میشود که حوزه در برخی فعالیتهای میانرشتهای موفق بوده و در برخی دیگر چندان کامیاب نبوده است. البته برای پاسخگویی به نیازهای جامعه اسلامی راهی جز بسط و توسعه فعالیتهای میانرشتهای و بهینهسازی روشهای به کار گرفته شده و رفع موانع موجود وجود ندارد. </span>
حوزه و دانشگاه,اسلام و مدرنیته,مؤسسات تحقیقاتی حوزه,پیشرفت حوزه علمیه,پژوهشهای میانرشتهای
http://www.isih.ir/article_127.html
http://www.isih.ir/article_127_95c7a48e2ba8091c249784694997f46d.pdf
مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری
فصلنامه مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی
2008-4641
2008-4846
5
1
2012
07
14
ماهیت رویکرد میانرشتهای در حوزه علوم انسانی با تأکید بر اندیشههای هابرماس
99
116
FA
محمد رضا
حاتمی
عضو هیأت علمی و استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه پیام نور
hatami5@yahoo.com
حامد
روشن چشم
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه پیام نور
roshan.hamed@ymail.com
10.7508/isih.2014.17.005
<span>مطالعات میانرشتهای نوعی از علوم است که پس از نمایان شدن ناتوانی و کاستیهای تخصصی شدن علم ضرورت یافته است. از این جهت میتوان گفت وجود تخصصگرایی، از جمله دلایل تمایل به میانرشتهای در عصر حاضر است؛ عصری که انسانها با مسائل پیچیده و چند بعدی روبرو هستند و برای حل آنها نیاز به برخورداری از مفاهیم و روشهای چند رویکردی و میانرشتهای دارند. هدف از مقاله حاضر، بررسی ماهیت دانش و به تبع آن، تحلیل ضرورت مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی از دیدگاه یورگن هابرماس نماینده مشهور مکتب فرانکفورت و نظریه انتقادی میباشد. این پژوهش با بهرهگیری از متون معتبر و روش تحلیلی به دنبال پاسخ دادن به سوال اساسی پژوهش، یعنی ماهیت رویکرد میانرشتهای در علوم انسانی در عصر حاضر است. هابرماس بر آن است که در عصر مدرنیته قسمتی از تواناییهای ذهن بشری تحت علوم طبیعی بر تمامی آن غالب گشته و مانع از شناخت واقعی جهان و تقابل میان روشهای کمیگرا و کیفیگرا در علوم انسانی شده است. وی با انتقاد از روش پوزیتویستی در علوم انسانی و در مرحله بعد با ارائه نظریه عقلانیت ارتباطی و کنش ارتباطی بر چند بعدی بودن مسائل بشری و دانش بشری تاکید نموده و از طریق همگرایی و اجماع حاصل از وضعیت ایده آل به دنبال حل مسائل پیچیده بشری میباشد. </span>
مطالعات میانرشتهای,علوم انسانی,هابرماس,پوزیتویسم,ماهیت دانش,عقلانیت ارتباطی
http://www.isih.ir/article_128.html
http://www.isih.ir/article_128_749bc92706855b76103cb76c98509a7b.pdf
مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری
فصلنامه مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی
2008-4641
2008-4846
5
1
2012
07
14
میانرشتهپژوهی، پارادایم و دستاوردهای تربیتی
117
130
FA
معصومه
صمدی
عضو هیأت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش
fsamadi30@yahoo.com
10.7508/isih.2014.17.006
<span lang="AR-SA">رشتههای تخصصی مدیون روش استقرایی و مشاهدات تجربی است</span><span lang="FA">. </span><span lang="AR-SA">نقد تجزیهگرایی در حوزه پژوهش زمینه را برای شکل دهی میانرشتهپژوهی فراهم نمود. </span><span lang="FA">میانرشته پزوهی در واکنش به رشته پژوهی و شکاف میان پژوهش و تصمیمگیری در زندگی اجتماعی شکل گرفت. </span><span lang="AR-SA">سوالی که اینک در این پژوهش مطرح است این است که </span><span lang="FA">منظور از «میانرشتهپژوهی» چیست؟ پارادایم حاکم بر میانرشتهپژوهی چیست و این حوزه از پژوهش دارای چه دستاوردهای تربیتی است؟</span><span lang="AR-SA">روش پژوهش کیفی است و برای پاسخ به سوالات فوق الذکر از روش «توصیفی </span><span lang="AR-SA">–</span><span lang="AR-SA">تحلیلی» و همینطور روش اسنادی استفاده شد. یافتههای حاصله حاکی از این است که: میانرشتهپژوهی آشتی دو یا چند حوزه دانش برای حل مساله انسانی است. این حوزه از پژوهش بر کثرتگرایی روشی پایه گذاری شده است. </span><span lang="FA">خاستگاه این حوزه از پژوهش دو نیاز بنیادی است که عبارتنداز:1- نیاز به حل مسالههایی که رشتههای علمی در محیطهای دانشگاهی نتوانستند راه حلهایی مناسب برای آنها پیدا کنند. 2- نیاز به وحدت بخشی به دانش. پارادایم حاکم برمیانرشتهپژوهی پارادایم «پیوند دهی» است</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="FA">دستاوردهای تربیتی این نوع از پژوهش، عبارتند از: رشد تفکر انتقادی، مسئولیت زایی اجتماعی و رشد مهارتهای تحلیلی</span>
میانرشتهپژوهی,پاردایم,دستاوردهای تربیتی
http://www.isih.ir/article_129.html
http://www.isih.ir/article_129_20f5400b448ef55a82bf41abcaa8bbc5.pdf
مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری
فصلنامه مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی
2008-4641
2008-4846
5
1
2012
07
14
درآمدی بر ضرورت پرداخت به رویکردهای تلفیقی و دلالتهای آن در تبیین رویکرد چندرشتهای متقاطع روانشناسی اقتصادی
131
157
FA
عادل
پیغامی
عضو هیأت علمی دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع)
paighami22@gmail.com
فرزاد
سرپرست سادات
دانشجوی کارشناسی ارشد پیوسته دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع)
sarparast@isu.ac.ir
10.7508/isih.2014.17.007
<span> <span lang="AR-SA">آنچه امروزه مورد اتفاق نظر اغلب اقتصاددانان است ناتوانی اقتصاد متعارف در حل مشکلات بشر امروزی و پاسخگویی به سوالات متنوع جامعه کنونی می</span></span><span></span><span lang="AR-SA">باشد</span><span></span><span lang="AR-SA">،</span><span></span><span lang="AR-SA"> در همین راستا رویکردهای تلفیقی برای پاسخ به سوالاتی که یک رشته به تنهایی قادر به ارائه راه حل مناسب برای آنها نبوده، مطرح شده است</span><span></span><span lang="AR-SA">. </span><span></span><span lang="AR-SA">در این مقاله بعد از مرور اجمالی رویکردهای تلفیقی، چگونگی ترابط دو رشته اقتصاد و روانشناسی برای بهبود وضعیت زندگی انسان در قالب رویکرد</span><span></span><span lang="AR-SA"> بین </span><span></span><span lang="AR-SA">رشته</span><span></span><span lang="AR-SA">ای </span><span></span><span lang="AR-SA">«روان</span><span></span><span lang="AR-SA">شناسی اقتصادی»</span><span></span><span lang="AR-SA"> را مورد بررسی قرار می</span><span></span><span lang="AR-SA">دهیم. از دستاوردهای مطالعه رویکرد روان</span><span></span><span lang="AR-SA">شناسی</span><span></span><span lang="AR-SA"> اقتصادی می</span><span></span><span lang="AR-SA">توان به معرفی شاخص</span><span></span><span lang="AR-SA">های جدیدی که تاکنون در اقتصاد متعارف مورد مطالعه قرار نمی</span><span></span><span lang="AR-SA">گرفتند، تغییر رویکرد عینی به ذهنی در مواجهه با مطلوبیت فرد، برای محاسبه مطلوبیت مفاهیمی نظیر دوستی، عزت نفس و احترام که تاکنون مورد توجه اقتصاد متعارف نبوده است و همچنین ارائه روش</span><span></span><span lang="AR-SA">های کمی دقیق برای محاسبه میزان رفاه افراد اشاره کرد. </span>
روانشناسی,روانشناسی اقتصادی,رفاهذهنی,شادی,مطلوبیت ذهنی
http://www.isih.ir/article_130.html
http://www.isih.ir/article_130_83d66367574de398bc01c5c3dc49e595.pdf