نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد رشته آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار گروه زبان‌شناسی و آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دانشگاه علامه طباطبایی.

چکیده

گفتمان، حاصل مطالعه زبان به‌عنوان یک پدیده اجتماعی یا رویکردی جامعه‌شناختی به آن است و متن، امری است اجتماعی در خلال روابط اجتماعی و نه بیرون و مستقل از آن. بنابراین متن، محصول گفتمان است و برای درک یک متن و تعیین روابط پیوستگی میان جملات، باید دانش اجتماعی و فرهنگی مربوط به «جهان» به صورت پیش فرض وجود داشته باشد. همچنین، ویژگی یک متن خوب، ایجاد تعامل بین نویسنده و خواننده است. این تعامل در متون آموزشی منجر به یادگیری بهتر زبان‌آموز می‌شود. در متون خواندنی، علائمی برای ایجاد تعامل بین نویسنده و خواننده وجود دارد که موجب فهم بهتر خواننده از متن پیش روی خود و درک دقیق‌تر او از متن می‌شود. استفاده از این علائم تعاملی در متون ضرورتی انکارناپذیر است. برای درک بهتر نقش و اهمیت علائم تعامل مشارکت‌کنندگان در گفتمان، درک مفاهیمی مانند گفتمان، تحلیل گفتمان، تحلیل متن و مباحث مربوط به آن ضروری است. در این پژوهش، میزان استفاده از این علائم در متون نوشته شده فارسی و انگلیسی توسط نویسندگان فارسی‌زبان و غیرفارسی‌زبان را در چارچوب مدل تعاملی (هایلند، 2005)  بررسی شده و نحوه تعامل نویسنده و خواننده در سه گروه از مقالات علمی (مقالات فارسیِ فارسی‌زبانان، مقالات فارسیِ غیرفارسی‌زبانان، مقالات انگلیسیِ غیرفارسی‌زبانان) مورد تحلیل قرار گرفته است. این پژوهش هم کمی است و هم کیفی. تجزیه و تحلیل داده­ های این پژوهش، حاکی از آن است که بیشترین میزان استفاده از علائم تعامل در کل پیکره مربوط به جملات معترضه و کمترین آن مربوط به جملات پرسشی است. همچنین، با توجه به تقسیم‌بندی این علائم به دو بخش موضع‌گیری و مشارکت‌جویی، مقالات هر سه گروه نتایج متفاوتی در هر دو بخش داشتند. 

کلیدواژه‌ها

دایک، تئون آدریانوس ون. (1382). مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمان کاوری انتقادی (ترجمه: پیروز ایزدی و دیگران). ویراسته مهاجر، مهران و نبوی، محمد. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
رضاقلی‌فامیان، علی (1393). موضع‌گیری و مشارکت‌جویی در مقالات نقد کتاب‌های ادبیات فارسی. مجله نقد ادبی، 7(26)، 49-66.
عبدی، رضا. و محمدی، شهرزاد (1392). تأثیر وجود شاخص‌های فراگفتمانی بر درک مطلب خواندن انگلیسی دانش‌آموزان دبیرستانی. مجله روان‌شناسی مدرسه، 2(2)، 93- 158.
علوی، سید محمد و عبدا.. زاده، اسماعیل (1382). استفاده نویسندگان بومی ایرانی و انگلیسی از فراگفتمان متنی در مقالات آموزش زبان انگلیسی. مجله پژوهش‌های زبان‌های خارجی، 15، 85-96.
مک دانل، دایان (1380). مقدمه‌ای بر نظریه گفتمان (ترجمه: حسینعلی نوذری). تهران: فرهنگ گفتمان.
یورگنسن، ماریان (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان (ترجمه: هادی جلیلی). تهران: نشر نی.
Ansariyan, A. A., & Tarlani, H. (2011). Reader engagement in english and persian applied linguistics articles. English Language Teaching, 4(4), 154-164.
Bloor, M., & Bloor, T. (2007). The practice of critical discourse analysis: An introduction. Great Britain, London: Hodder Education.
Camiciottoli, B. C. (2003). Metadiscourse and ESP reading comprehension: An exploratory study. Reading in a Foreign Language, 15(1), 15-44.
Grabe, W. (2009). Reading in second language: Moving from theory to practice. New York: Cambridge University Press.
Heng, C. S., & Tan, H. (2010). Extracting and comparing the intricacies of metadiscourse of two written persuasive corpora. International Journal of Education and Development Using Information and Communication Technology (IJEDICT), 6(3), 124-146.
Hyland, K. (1998). Boosting, hedging and negotiation of academic knowledge. Text, 18(3), 349-382.
Hyland, K. (2001). Bringing in the reader: Addressee features in academic writing. Written Communication, 18(4), 549-574.
Hyland, K. (2002a). Authority and invisibility: Authorial identity in academic writing, Journal of Pragmatics, 34(8), 1091-1112.
Hyland, K. (2002b). What do they mean? Questions in academic writing. Text, 22 (4), 529-557.
Hyland, K. (2005). Stance and engagement: A model of interaction in academic discourse. Discourse Studies, 7(2), 173-192.
Hyland, K. (2010). Constructing proximity: Relating to readers in popular and professional science. Journal if English for Academic Purposes, 9, 116-127.
Hyland, K., & Fu, X. (2014). Interaction in two journalistic genres: A study of interactional metadiscourse. English Text Construction, 7(1), 122-144.
Hyland, K., & Tse, P. (2004). Metadiscourse in academic writing: A reappraisal. Applied Linguistics, 25(2), 156-177.
Jalilifar, A., & Alipour, M. (2007). How explicit instruction makes a difference: Metadiscourse markers and EFL learners’ reading comprehension skill. Journal of College Reading and Writing, 38(1), 35-52.
 Johnston, B. (2008). Discourse analysis. (2nd ed). Oxford: Blachwell.
Kuhi, d., & et al. (2012). Interaction markers in the written output of _ learners of English: The case of gender. Journal of Education, 1(2), 79-90.
Markovic, J. M. (2013). Engagement markers in introductory textbooks. Komunikacija i kultura Online, Godina IV, broj 4.
Meyer, B.J.F. (1975). The organization of prose and its effects on memory. Amesterdam: North-Holland.
Schiffrin, D. (1980). Meta talk: Organizational and evaluation brackets in discourse. Sociological Inquiry Language and Social Interaction, 50(3-4), 199-236.
Taki, S., & Jafarpour. F. (2012). Engagement and stance in academic writing: A study of English and Persian research articles. Mediterranean Journal of Social Sciences. 3(1), 157-168.
Ur, P. (2012). A course in English language teaching. New York: Cambridge University Press.
Vande Kopple, W. (1985). Some exploratory discourse on metadiscourse. College Composition and Communication, 36, 82-93.
Yazdani, S., & et al. (2014). Interactional metadiscourse in English and Persian news article about 9/11. Theory and Practice in Language Studies, 4(2), 428-434.
Yule, G. (2010). The study of language. United State of America, New York: Cambridge University Press.
CAPTCHA Image