نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم سیاسی، دانشگاه شیراز

چکیده

  
این مقاله سعی دارد ابعاد روششناختی اجتماعگرایی را بهعنوان یکی از رهیافتهای هنجاری علوم اجتماعی در تبیین پدیدههای سیاسی و اجتماعی بررسی کند. بدینسان در پی سؤال مؤلفههای روشی اجتماعگرایی چیست؟ اصول روششناختی و مفاهیم اصلی آن را از دیدگاه السدیر مکاینتایر به بحث میگذارد. اجتماعگرایان سنت را به جای گفتمان قرار میدهند. پنج مرحله ظهور، عقلانیت، گفتوگو، افول و احیای مجدد سنتهای فکری را بررسی میکنند. آنها سازهگرایان عرصه روششناختی هستند. سطح تحلیل آنها نه خرد و کلان بلکه محلی است و مکان و عقلانیت محیطی برای آنها اهمیت فراوان دارد. در عرصه جامعهشناسی نیز بر اجتماعات تأکید دارند و سیاست را در این عرصه جستجو میکنند. از نظر جامعهشناسی رهیافت فوق ناشی از افول تدریجی ایدئولوژیهای بسیج کننده، اعم از چپ و لیبرال در عرصه سیاسی، افول جنبشهای پرولتری و فرایندهای غیر سیاسی شدن در کشورهای اروپایی و تحولاتی نظیر جنبش سبزها، حامیان محیط زیست، جنبشهای فمینیستی و ... بوده است. کاربست این رهیافت به جای دیگر نظریات رویکردهای اثباتگرایی و هرمنوتیکی، بهنظر میرسد بتواند رهیافتی بومی را برای فهم  و سیاستگذاری در جامعه متکثر ایرانی بهدست دهد و بهعنوان نظریهای میانرشتهای برای علوم انسانی بهکار آید.

کلیدواژه‌ها

اخوان‌کاظمی، بهرام (1387). ارزیابی کاربرد هرمنوتیک در پژوهش‌های سیاسی اسلامی. فصلنامه سیاست، 38(4)، 76-55.
آل‌غفور، محسن (1387). سنت فکری اسلام لیبرال. پایان‌نامه دکترا. گروه علوم سیاسی. دانشکده حقوق و علوم سیاسی. دانشگاه تهران.
ایمان، محمد‌تقی (1393). فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
باوی، محمد (1377). وضعیت رشته علوم سیاسی در ایران. فصلنامه علوم سیاسی. 1(3)، 310-286.
بحرانی، مرتضی ( 1388). تحلیلی بر فلسفه امروزین علوم اجتماعی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 1(3)، 183-169.
براتعلی‌پور، مهدی (1384). شهروندی و سیاست نوفضیلت‌گرا. تهران: مؤسسه مطالعات ملی.
بردشا، لی (1380). فلسفۀ سیاسی هانا آرنت (ترجمۀ خشایار دیهیمی). تهران: طرح نو.
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (1385). جامعه‌گرایان و نقد لیبرالیزم. تهران: دفتر تبلیعات اسلامی.
حاج یوسفی، امیر محمد (1384) گونه‌شناسی روش‌های مطالعه جامعه‌شناسی سیاسی ایران. فصلنامه پژوهشنامه علوم سیاسی، 1(1)، 117-97.
حسینی ‌بهشتی، علیرضا (1380). بنیاد نظری سیاست در جوامع چند فرهنگی. تهران: نشر بقعه.
حسینی ‌بهشتی، علیرضا (1383). جستارهایی در شناخت اندیشه سیاسی معاصر غرب. تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
حسینی بهشتی، علیرضا (1377). پساتجددگرایی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
حقیقت، سید صادق (1385). روش‌شناسی در علوم سیاسی. تهران: مفید.
زائری، قاسم (1384). بحران اخلاق مدرنیت و نظریه اخلاق مک‌اینتایر. فصلنامه راهبرد، 36، 466-455.
سیدامامی، کاووس (1386). پژوهش در علوم سیاسی: رویکردهای اثباتگرا، تفسیری و انتقادی. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
شهریاری، حمید (1384). فلسفه اخلاق در غرب. تهران: دانشگاه تهران.
عباسی، ابراهیم. (1388). رادیکالیسم اسلامی در ایران: ظهور و تحولات (پایان‌نامه دکترا). گروه علوم سیاسی. دانشکده حقوق و علوم سیاسی. دانشگاه تهران.
عباسی، ابراهیم (1393). حزب جمهوری اسلامی؛ مهم‌ترین اجتماع اسلام انقلابی در ایران: تبارها و ریشه‌ها. پژوهشنامه علوم سیاسی، 9(4)171-213.
غلامرضا کاشی، محمدجواد (1386). ظهور فلسفۀ سیاسی پسامتافیزیکی در قرن بیستم. فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 10، 130-111.
فی، برایان (1384). پارادایم‌شناسی در علوم انسانی (ترجمۀ مرتضی مردیها). تهران: مؤسسه مطالعات راهبردی.
لیهی، مایکل (1384). آیا عدالت اجتماعی امکان‌پذیر است (ترجمۀ حمید پوررنگ و رزاق‌پور). فصلنامه راهبرد، 36، 534-495.
لیتل، دانیل (1373).  تبیین در علوم اجتماعی: درآمدی به فلسفه علم الاجتماع (ترجمۀ عبدالکریم سروش). تهران: انتشارات صراط.
مک‌اینتایر، السدیر (1378). عقلانیت سنت. ترجمۀ مراد فرهاد‌پور. ارغنون، 15، 204-181.
مارش، دیوید و استوکر، جری (1384). روش و نظریه در علوم سیاسی. ترجمۀ‌ امیر محمد حاجی یوسفی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
معینی‌علمداری، جهانگیر (1385). روش‌شناسی نظریه‌های جدید در سیاست. تهران: دانشگاه تهران.
نیاکویی، امیر (1386). معرفی و بررسی کتاب: مسائل سیاست اجتماع گرایی. فصلنامه سیاست، 37(4)، 271-264.
واعظی، احمد (1378). جامعه‌گرایی و نسبت آن با لیبرالیسم و هرمنوتیک. فصلنامه علوم سیاسی، 11(41)، 30-9.
ویلکاکس، برایان (1384). کاربرد نظریه مک اینتایر در رشد آموزش و پرورش (ترجمۀ‌ مجتبی کرباسچی و حمید پوررنگ). فصلنامه راهبرد، 36، 548-535.
هلد، دیوید (1384). مدلهای دموکراسی. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
Frazer, E. (1999). The problems of Communitarian Politics. Unity and conflict. Oxford University Press.
Macintyre, A. (1977). Epistemological crises, dramatic narrative & the philosophy of science. The Monist, 60(4), 453-472.
Macintyre, A. (1981). After virtue. London: Duckworth.
Macintyre, A. (1988). Whose Justice, which Rationality. London: Duckworth.
Sandel, M. (1982). Liberalism & the Limits of Justice. Cambridge: Cambridge University Press.
Taylor, C. (1985). Philosophical Papers, Philosophy & the Human Sciences. Vol.1, Cambridge: Cambridge University Press.
CAPTCHA Image