نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی

2 دانش‌آموخته دکتری رشته سیاستگذاری عمومی در دانشگاه تهران

چکیده

یکی از ابزارهایی که میتواند در رشد و توسعه تمامی علوم، بهویژه علوم انسانی نقش داشته باشد، توسعه مطالعات میانرشتهای است. در این مقاله تلاش شده است از طریق مصاحبه نیمهساختمند با جمعی از صاحبنظران و اندیشمندان کشور و تحلیل محتوای آرای ایشان به این پرسش پاسخ داده شود که از نظر خبرگان، مهمترین عوامل و موانع رشد علوم انسانی در ایران چیست و توسعه مطالعات میانرشتهای در رشد علوم انسانی چه نقش و جایگاهی دارد؟ نتایج بهدستآمده نشان میدهد از نظر خبرگان، مقوله «توسعه میانرشتهایها» با اختصاص جایگاه دوازدهم در میان عوامل شانزدهگانه رشد و توسعه علوم انسانی فینفسه نقش چندان مؤثری در رشد و توسعه این علوم در ایران ندارد و کارآمدی این ابزار، مستلزم تأمین شرایط مهمتری همچون تأمین فضای باز فکری در دانشگاهها و استقلال جامعه علمی است. همچنین توسعه مطالعات میانرشتهای درصورتیکه به افزایش همافزایی علمی صاحبنظران رشتههای مرتبط در حوزه علوم انسانی و نیز ارتقای توانمندی علمی استادان، دانشجویان و پژوهشگران و کاربردیتر شدن علوم انسانی در کشور منجر شود، میتواند در رشد و توسعه علوم انسانی و  اجتماعی مؤثر  واقع گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

بحرانی، مرتضی (1390). میان‌رشته‌ای به‌مثابه مسئولیت: نگاهی هنجاری. مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 3(1)، 20-1. http://dx.doi.org/10.7508/isih.2011.09.001
پایا، علی (1383). موانع رشد علوم انسانی در ایران. سخنرانی در: مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، برگرفته از: www.yaznahad.ir
جمعی از نویسندگان (1390). مجموعه مقالات همایش تحول در علوم انسانی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
خامنه‌ای، آیت‌الله سیدعلی (1385). سخنرانی در دیدار اعضای شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، ماهنامه پژوهشگران، 4، 10 و 11.
خبرگزاری ایسنا (22 تیر 1382). سرویس علمی و فناوری‌ _ پژوهشی، گزارش علوم انسانی تنها حدود دو درصد تولیدات علمی دو دهه اخیر را به خود اختصاص داده است. تهران.
خورسندی طاسکوه، علی (1388). تنوع گونه‌شناختی در آموزش و پژوهش میان‌رشته‌ای. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 1(4)، 83-57.
داوری، رضا (1389). علوم انسانی و برنامه‌ریزی توسعه. تهران: نشر فردایی دیگر.
ذاکرصالحی، غلامرضا (1389). وضعیت تولید و انتشار کتاب‌های علوم اجتماعی در ایران براساس الگوهای علم‌سنجی. مجله جامعه‌شناسی ایران، 11(3)، 77-56.
ربه‌کا، اس. (1387). نظریه گفتگویی پیوند میان‌رشته‌ای (مترجم: سیدمحسن علوی‌پور). در: مبانی نظری و روش‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای (تدوین و ترجمه سیدمحسن علوی‌پور و همکاران). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی‌ _ اجتماعی.
رفیع‌پور، فرامرز (1381). موانع رشد علمی ایران و راه‌حل‌های آن. تهران: شرکت سهامی انتشار.
رولاند، اس. (1387). میان‌رشتگی (مترجم: مجید کرمی). در: مبانی نظری و روش‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای (تدوین و ترجمه سید محسن علوی‌پور و همکاران). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی _ اجتماعی.
ساروخانی، باقر (1392). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی (چاپ هفدهم). تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سیدامامی، کاوس (1386). پژوهش در علوم سیاسی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی و انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
شورای عالی انقلاب فرهنگی (1390). سند نقشه جامع علمی کشور.
فاضلی، نعمت الله (1384). کدام معیار؟ بررسی انسان‌شناختی در زمینه تولید علم و چالش‌های علوم انسانی در ایران. فصلنامه علوم اجتماعی، 30، 44-1.
 فراستخواه، مقصود (1389). دانشگاه و آموزش عالی، منظرهای جهانی و مسئله‌های ایرانی. تهران: نشر نی.
فکوهی، ناصر (1389). دیاسپورای علمی ایرانی و نقش آن در بومی‌سازی علوم اجتماعی در ایران. در: علم بومی، علم جهانی، امکان یا امتناع؟، تهران: جهاد دانشگاهی تربیت معلم.
قانعی‌راد، محمدامین (1384). جامعه‌شناسی رشد و افول علم در ایران. تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
کلاین، جولی تامپسون (1387). میان‌رشتگی و ترکیب رشته‌ها (مترجم: محسن بیات). در: مبانی نظری و روش‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای (تدوین و ترجمه سیدمحسن علوی‌پور و همکاران). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی _ اجتماعی.
کوثری، مسعود (1393). روش کیفی. در: مجموعه مقالات رهیافت و روش در علوم سیاسی (به اهتمام عباس منوچهری). تهران: انتشارات سمت.
لاتوکا، لیسا آر. (1387). آموختن کار میان‌رشته‌ای (مترجم: سیدمحسن علوی‌پور). در: چالش‌ها و چشم‌اندازهای مطالعات میان‌رشته‌ای (تدوین و ترجمه: سیدمحسن علوی‌پور و همکاران). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی _ اجتماعی.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (22/8/1388). گزارش بررسی وضعیت علوم انسانی ایران در رتبه‌بندی‌های جهانی، برگرفته از: www.re.majlis.ir.
مورن، ادگار (1387). پیرامون میان‌رشتگی (مترجم: توحیده ملاباشی). در: مبانی نظری و روش‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای (تدوین و ترجمه سیدمحسن علوی‌پور و همکاران). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی _ اجتماعی.
هوارد، آلن ب. (1387). مطالعات میان‌رشته‌ای و فناوری‌های جدید: مطالعه موردی (مترجم: مهناز شاه‌علیزاده). در چالش‌ها و چشم‌اندازهای مطالعات میان‌رشته‌ای (تدوین و ترجمه سیدمحسن علوی‌پور و همکاران). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
Lynch, J. (2006). It's not easy being interdisciplinary. International Journal of Epidemiology, 35, 1119–1122. 
Tennyson, A. (2012). Interdisciplinary learning and interdisciplinary curriculum. In: Jim parson and Larry beauchamp, From knowledge to action, Alberta Education. Alberta, Canada.
 
CAPTCHA Image