نوع مقاله: مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

• جعفر امیری فرح آبادی ¹
• محمد ابوالقاسمی ²
• محمد قهرمانی ²

¹ دانشجوی دکتری رشته آموزش عالی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

² دانشیار مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

از نظر بسیاری از متخصصان و صاحب‌نظران آموزش عالی، مهم‌ترین عامل ناکارآمدی سیاست‌گذاری آموزش عالی ایران در حال حاضر، منطبق نبودن سیاست‌ها و تصمیم‌های این حوزه با پشتوانه‌های علمی، نظری و پژوهشی است. سیاست‌پژوهی به‌عنوان فرایندی پژوهشی، معطوف به ارائه گزینه‌های سیاستی و ناظر به عمل، به سیاست‌گذاران، تعریف می‌شود و می‌تواند در سیاست‌گذاری منطقی و عقلایی در حوزه آموزش عالی بسیار مؤثر باشد؛ ازاین‌رو هدف کلی این مقاله، آسیب‌شناسی فرایند سیاست‌پژوهی در آموزش عالی ایران است. به‌منظور نیل به این هدف، جامعه آماری مقاله حاضر، مراکز، مؤسسه‌ها و پژوهشکده‌های سیاست‌‌پژوهی، اعم از مؤسسه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا غیروابسته به این وزارتخانه، سیاست‌گذاران باسابقه در حوزه‌ آموزش عالی و همچنین خبرگان علمی این حوزه بودند که 14 نفر از آن‌ها به‌صورت هدفمند برای انجام مصاحبه‌های عمیق انتخاب شدند و روایی یافته‌ها نیز با روش‌های تطبیق مشارکت‌‌کنندگان و بازبینی همکاران بررسی شد. برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها از کدگذاری باز و محوری استفاده شده است. یافته‌‌های پژوهش، حاکی از وجود 113 گزاره مفهومی (مقوله فرعی)، 14 مقوله اصلی در قالب پنج بعد عوامل زمینه‌ای و محیطی، عوامل ساختاری، عوامل کارکردی (مربوط به سیاست‌گذاران/ تصمیم‌گیران آموزش عالی و سیاست‌پژوهان آموزش عالی)، و عوامل تعاملی و ارتباطی بود که روابط بین آن‌ها در الگوی پژوهش ترسیم شد.

تازه های تحقیق

• آسیب‌های زمینه‌ای سیاست‌پژوهی، در قالب سه مقولة فرهنگ، ساختار کلان و شناخت علوم انسانی، شناسایی شدند.
• آسیب‌های ساختاری سیاست‌پژوهی، در قالب دو مقولة عوامل ساختاری نهادهای سیاست‌گذار‌ـ‌سیاست‌پژوه و عوامل ساختاری اطلاعات، شناسایی شدند.
• آسیب‌های کارکردی سیاست‌گذاران و سیاست‌پژوهان آموزش عالی ایران، در قالب چهار مقولة عوامل نگرشی، حرفه‌ای، تحصیلات و پژوهش، شناسایی شدند.
• آسیب‌های کارکردی آموزش عالی ایران، در قالب چهار مقولة عوامل نگرشی، حرفه‌‌ای، پژوهش و تحصیلات، شناسایی شدند.
• آسیب‌های ارتباطی سیاست‌پژوهی، در قالب دو مقولة ناهماهنگی بین نهادها و بازخورد، شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها

• آسیب‌شناسی سازمانی
• سیاست‌‌پژوهی آموزش عالی
• سیاست‌گذاری آموزش عالی

موضوعات

• میان رشته‌ای
• آموزش عالی
• علوم سیاسی