1دانشیار برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، گروه شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
چکیده
عدالت یکی از اصلی‌ترین اهداف برنامه‌ریزی شهری محسوب می‌شود؛ ازاین‌رو مفهوم کلی عدالت نزد متخصصان و اندیشمندان در طول دوره‌های مختلف از پذیرش و محبوبیت چشمگیری برخوردار بوده و حاصل آن نیز مجموعه‌ای بزرگ از نظریه‌های مختلف و متنوع بر مبنای مفهوم عدالت در عرصه شهر است؛ اما به‌دلیل ماهیت میان‌رشته‌ای عدالت، برداشت‌ها از این مفهوم، تبیین و شیوه پیاده‌ســازی آن در برنامه‌ریزی شهری، نه‌تنها یکسان نبوده، بلکه حتی گاهی متناقض نیز بوده است؛ بنابراین مقاله حاضر به‌دنبال گونه‌شناسی نظریه‌های عدالت در بستر مطالعات شهری و سنخ‌شناسی مفهومی و معرفت‌شناسانه این نظریه‌ها با هدف تبیین مفهومی خط سیر نظریه‌های برنامه‌ریزی شهری (نظریه‌های درون‌زا) است. این مهم با مرور نظام‌مند آرای عدالت‌محور در شهر و با بهره‌گیری از چارچوب «فرانظری آلمندینگر» در عرصه عدالت‌پژوهی و در قالب پنج محور موضوعی محقق شده که می‌تواند علاوه‌بر مشخص کردن چارچوبی برای حرکت، زمینه نظریه‌پردازی در این عرصه را نیز فراهم کند. در این راستا از روش‌شناسی کیفی به‌عنوان راهبرد پژوهش و از تکنیک‌های متن‌پایه‌ای چون مرور نظام‌مند، مطالعه ثانویه و گونه‌شناسی، به‌منظور جمع‌آوری و تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها استفاده شده است. بهره‌گیری از گونه‌شناسی در راستای سنخ‌شناسی و طبقه‌بندی مفهومی عدالت، و درنهایت کمک به درک و شناخت بهتر این مفهوم میان‌رشته‌ای است. به این منظور پس از نقد و بررسی گونه‌شناسی‌های موجود برنامه‌ریزی شهری، سنخ‌شناسی نظریه‌های عدالت بر مبنای گونه انتخاب‌شده تبیین شده‌اند. نتیجه این مقاله ارائه یک «الگوواره مفهومی» برای فهم بهتر و جامع‌تر پیچیدگی‌های اصل عدالت در برنامه‌ریزی شهری است؛ چارچوبی که می‌تواند راهنمای پژوهش‌های گوناگون عدالت‌پژوهی در حوزه برنامه‌ریزی شهری باشد.
تازه های تحقیق
«الگوواره‌ای مفهومی» برای فهم عدالت در برنامه‌ریزی شهری ارائه شده است.
ماهیت مفهومی نظریه‌های برنامه‌ریزی شهری عدالت‌محور تبیین شده است.
چارچوب ارائه‌شده می‌تواند راهنمای پژوهش‌های عدالت‌پژوهی در حوزه برنامه‌ریزی شهری باشد.
الگوواره مفهومی از طریق مرور نظام‌مند مطالعات موجود مبتنی‌بر قالب گونه‌شناسی منتخب استخراج شد.
برای حرکت به‌سمت نظریه‌پردازی بومی و تولید نظریه عدالت مبتنی‌بر ارز‌ش‌های ایرانی‌ـ‌اسلامی تلاش شده است.
Conceptual Typology of Justice in Urban Planning Theories based on an Interdisciplinary Perspective
چکیده [English]
Spatial justice is the ultimate goal for human society and one of the main purposes of urban planning. In its most general sense, it has been accepted with significant popularity among the experts and scholars throughout history. The result is a massive collection of various theories based on the concept of justice in the city. However, due to the interdisciplinary nature of justice, sometimes the implementations of this concept as well as its definitions and explanations do not agree or even they may contradict.Therefore, defining a conceptual typology and clarifying the theoretical route of justice urban theories are the main aims of this paper. To do this, we use systematic review of justice based theories in urban planning and utilize Allmendinger mete-theory framework with five broad categories. Besides defining the framework, it also provides opportunity for theorizing in this field. The present article attempts to explain the essence of justice urban planning theories. In this regard, methods such as Systematic Review, secondary study and typology as quality research strategies are used to collect and analyze the data. Typology study helps the better understanding of this interdisciplinary concept. Therefore, by reviewing all typology of planning theory, justice urban planning theories have been explained, based on the selected one. At the end, this article presents a conceptual frameworkfor better and more comprehensive understanding of the complexities of the principle of justice in urban planning.
داداش‌پور، هاشم؛ الوندی‌پور، نینا (1396). گونه‌شناسی مفهومی عدالت در نظریه‌های برنامه‌ریزی شهری در چهارچوب رویکردی میان‌رشته‌ای، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 9(2)، 27-1. doi: 10.22035/isih.2017.248
HOW TO CITE THIS ARTICLE
Dadashpoor, H., & Alvandipour, N. (2017). Conceptual Typology of Justice in Urban Planning Theories based on an Interdisciplinary Perspective. Journal of Interdisciplinary Studies in the Humanities, 9(2), 1-27. doi: 10.22035/isih.2017.248
ابتدای صفحه
