خوانش معماری از دیدگاه اندیشه‌های سیاسی

نساج, حمید; سلطانی, محبوبه

doi:10.22631/isih.2017.251

نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

² دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

10.22631/isih.2017.251

چکیده

تحولاتی که معماری غرب در زمینه انواع بنا، نماهای بیرونی و درونی، تزئینات و پرداخت، فضاهای عمومی و خصوصی، مصالح، و... از دوران باستان تا پایان قرن بیستم به خود دیده است، بیانگر نقش بی‌بدیل سیاست و اندیشه‌های سیاسی در این تغییرات و پویایی‌ها است. بر این مبنا می‌توان تأثیرهای سیاست را در سطوح گوناگون، ازجمله در استفاده ابزاری صاحبان قدرت سیاسی، اقتصادی، و مذهبی از معماری به‌منظور بیان و نمایش قدرت خود از طریق ساختن بناهای شاخصی همچون قصر، معبد، طاق نصرت، و کلیسا مشاهده کرد. همچنین ظهور شکل‌های جدید فضای عمومی، پیدایش ساختمان‌هایی برای عرضه‌های همگانی مانند نمایشگاه و موزه و تفکیک فضاهای عمومی و خصوصی، ارمغان عصر روشنگری و انسان‌گرایی، آزادی‌خواهی و البته سرمایه‌داری بوده‌اند. به‌سبب مداخله مستقیم دولت در عرصه ساخت‌و‌ساز درنتیجة خسارت‌های ناشی از جنگ‌های جهانی نیمه اول قرن بیستم، بر کارکرد بناها به‌عنوان ظرف مکانی و محل وقوع زندگی مدرن، تأکید بیشتری شده است و سبک معماری یکسانی در راستای تحقق یک هویت فراگیر بین‌المللی تجویز شد. درنهایت با فروپاشی فراروایت مدرنیسم و ظهور پست‌مدرنیسم، تکثرگرایی، مرکزیت‌زدایی، بی‌نهایتی معنا، نفی سلسله‌مراتب و انعطاف‌پذیری در معماری اواخر قرن بیستم، قابل‌مشاهده و بررسی است. بر این اساس، این مقاله سعی دارد در چارچوب مطالعات میان‌رشته‌ای، رابطه بین سیاست و معماری را بررسی کند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

اتو، وین (1384). معماری و اندیشه نقادانه (مترجم: امینه انجم شعاع). تهران: انتشارات فرهنگستان هنر.

بانی‌ مسعود، امیر (1389)، معماری غرب؛ ریشه‌ها و مفاهیم. تهران: نشر هنر معماری قرن.

بنه‌‌ولو، لئوناردو (1384). تاریخ معماری مدرن (جلد 4-1؛ مترجم: محمد‌علی سادات افسری). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

دریفوس، هربرت؛ و رابینو، پل (1382). میشل فوکو؛ فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک (مترجم: حسین بشیریه). تهران: نشر نی.

دیباج، موسی؛ و سلطان‌زاده، حسین (1392). فلسفه و معماری. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

رژکوله، نیکول (1388). آموزش دانشگاهی و مطالعات میان‌رشته‌ای: چارچوبی برای تحلیل، اقدام و ارزیابی (مترجم: محمدرضا دهشیری). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

سیدصدر، سید ابوالقاسم (1381). دایره‌المعارف معماری و شهرسازی. تهران: انتشارات آزاده.

شپرد، پاول (1385). معماری چیست؟؛ گفتاری در باب طراحی منظر، ساختمان‌سازی و ماشین‌ها (مترجم: فرشید حسینی). تهران: انتشارات فناوران.

عالم، عبدالرحمن (1392). تاریخ فلسفه سیاسی غرب؛ عصر جدید و سده نوزدهم. تهران: اداره نشر وزارت امور خارجه.

عنایت، حمید (1386). بنیاد فلسفه سیاسی در غرب. تهران: زمستان.

غفوری، آزیتا (1385). معماری‌نامه آزاد (فرهنگ معماری). تهران: انتشارات شهیدی.

فاستر، مایکل ب (1361). خداوندان اندیشه سیاسی (جلد ‌دوم؛ مترجم: جواد شیخ‌الاسلامی). تهران: امیرکبیر.

فکوهی، ناصر (1383). انسان‌شناسی شهری. تهران: نشر نی.

قبادیان، وحید (1382). مبانی و مفاهیم در معماری معاصر غرب. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

کول، امیلی (1388). آشنایی با معماری جهان (مترجم: کوروش محمودی‌ ‌‌ده ده‌بیگلو، رضا بصیری‌مژدهی، و روزبه احمدی‌نژاد). تهران: انتشارات یزدا.

مدنی‌پور، علی (1387). فضاهای عمومی و خصوصی شهر (مترجم: فرشاد نوریان). تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.

میلر، پیتر (1384). سوژه، استیلا و قدرت (مترجم: نیکو سرخوش، و افشین جهاندیده). تهران: نشر نی.

نش، کیت (1387). جامعه‌شناسی سیاسی معاصر (مترجم: محمد‌تقی دلفروز). تهران: انتشارات کویر.

نوربرگ‌ شولتس، کریستیان (1391). معنا در معماری غرب (مترجم: مهرداد قیومی ‌بیدهندی). تهران: مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری «متن».

نوربرگ‌ شولتس، کریستیان (1388). روح مکان؛ به‌ سوی پدیدار‌شناسی معماری (مترجم: محمدرضا شیرازی). تهران: رخ‌داد نو.

وتکین، دیوید (1390). تاریخ معماری غرب (مترجم: محمدتقی فرامرزی). تهران: کاوش‌پرداز.

های، کالین (1385). درآمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی (مترجم: احمد گل‌محمدی). تهران: نشر نی.

هیوود، اندرو (1389). سیاست (مترجم: عبدالرحمن عالم). تهران: نشر نی.

برزگر، ابراهیم؛ و سرپرست‌سادات، سید ‌ابراهیم (1389). علوم سیاسی؛ پروژه‌ای میان‌رشته‌ای. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 3(1)، 46-21. doi: 10.7508/isih.2011.09.002

پاکتچی، احمد (1387). الزامات زبانشناختی مطالعات میان‌رشته‌ای. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 1(1)، 135-111. doi: 10.7508/isih.2009.01.007

توفیقی، جعفر؛ و جاودانی، حمید (1387). میان‌رشته‌ای‌ها: مفاهیم، رویکردها، دیرینه‌شناسی و گونه‌شناسی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 1(1)، 17-1. doi: 10.7508/isih.2009.01.001

داورپناه، محمدرضا (1384). روابط میان‌رشته‌ای در علوم ‌انسانی: تحلیلی استنادی. مطالعات تربیتی و روانشناسی، 18، 36-19.

دباغ، امیر‌مسعود؛ و مختاباد ‌امرئی، سید‌مصطفی (1392). تأویل معماری پسامدرن از منظر نشانه‌شناسی. مجله هویت شهر، 5(9)، 72-59

سلیمی، حسین (1392). ماهیت میان‌رشته‌ای دانش سیاست. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 6(1)، 134-117. doi: 10.7508/isih.2014.21.006

علوی‌پور، محسن؛ و نعمت‌پور، علی (1388). مطالعات میان‌رشته‌ای بحران جامعه مدرن. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی. 1(3)، 167-141. doi: 10.7508/isih.2009.03.007

فرامرز‌ قراملکی، احد؛ و سیاری، سعیده (1389). مطالعات میان‌رشته‌ای: مبانی و رهیافت‌ها. مجله فلسفه و کلام اسلامی، 43(2)، 82-59.

منوچهری، عباس؛ و رنجبر، ایرج (1389). نسبت فلسفه سیاسی و قدرت در اندیشه لئواشتراوس و میشل فوکو. فصلنامه سیاست، 40(2)، 318-307.

آیزنمن، پیتر (27/2/1393). تعارض کنش متفکر معماری و برنامه‌های سیاسی. برگرفته از: http://www.etoood.com/NewsShow.aspx?nw=4174

دباغ، امیرمسعود (6 مهر 1394). خوانش معماری از منظر نشانه‌شناسی. برگرفته از: http://www.ettelaathekmatvamarefat.com

فکوهی، ناصر (17/9/1394). درباره انسان‌شناسی هنر: گفتگو با ناصر فکوهی. برگرفته از : http://www.cgie.org.ir/fa/news/83808

Ardent. H (1958). The human condition. Chicago: University of Chicago Press.

Aries, Ph. (1973). Centuries of childhood. Penguin Books, Middlesex.

Castells, M. (2000). The rise of the network society (2^nded.). Oxford: Blackwell.

Heidegger, M. (1971). Building thinking dwelling (A. Hofstadter, Trans.). New York: Harper Colophon Books.

Heywood, A. (2000). Key concepts in politics. London: MacMillan Press LTD.

Lawrence, A.W., & Tomlinson, R. (1996). Greek architecture (5th ed.). Yale University Press/Pelican History of Art, Harmondsworth, Middlesex.

Leftwich, A. (2004). Thinking politically: On the politics of politics. in: A. Leftwich, (2004). What Is Politics?; The Activity and Its Study, UK, Cambridge: Polity Press.

Leftwich, A. (2004). The politcal approach to human behaviour: People, resources and power. In A. Leftwich, (2004). What Is Politics?; The Activity and its study. UK, Cambridge: Polity Press.

Rybczynski, W. (1986). Home: A short history of an idea. New York: Viking.

Unwin, S. (1997). Analysing architecture. London: Routledge.

چگونه به این مقاله استناد کنیم:

نساج، حمید؛ و سلطانی، محبوبه (1396). خوانش معماری از دیدگاه اندیشه‌های سیاسی، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 9(2)، 84-57. doi: 10.22035/isih.2017.251

HOW TO CITE THIS ARTICLE

Nassaj, H., & Soltani, M. (2017). Architecture reading from the political thoughts’ perspective. Journal of Interdisciplinary Studies in the Humanities, 9(2), 57-84. doi: 10.22035/isih.2017.251

خوانش معماری از دیدگاه اندیشه‌های سیاسی

مراجع

مراجع

دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 34بهار 1396صفحه 57-84

دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 34
بهار 1396
صفحه 57-84