نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تهران، ایران
2 دانشجوی دکترای اندیشه سیاسی، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تهران، ایران
چکیده
سنتگرایی بهعنوان یکی از جریانهای نیرومند فکری دنیای معاصر، از طریق نقد نشانههای دنیای جدید و نظام آموزشی و فرهنگی آن، خواهان ایجاد نظم جدیدی در عرصه فرهنگ، علم، و آموزش است. این جریان، به پشتوانه بهرهمندی از یک سنت فکری فلسفی و عرفانی، توانسته است در دهههای اخیر ذهنهای بسیاری را در کشورها و فرهنگهای مختلف متوجه خود کند. بر این اساس، بررسی برنامههای آموزشی و علمی موردنظر جریان سنتگرایی معاصر ــ که در ایران بیش از هرکسی خود را مدیون اندیشههای سید حسین نصر میداند ــ امری موجه است. در این مقاله تلاش میشود با توجه به نقدهای این جریان فکری، بهویژه سید حسین نصر، به محتوا و ساختار علوم جدید و نظام علمی همسو با آن، پیشنهادهای جایگزین در رویکردی میانرشتهای به بحث گذاشته شود. ازاینرو بهکمک نگاه میانرشتهای سنتگرایان در نقد دنیای معاصر ازیکسو و پیشنهاد جایگزین آنها مبنیبر بازگشت به متافیزیک سنت و نهتنها دنیای گذشته از سوی دیگر، مجالی برای فهم کلیت این نظام اندیشگی ــ که همزمان از دانشهایی چون فلسفه، الهیات، عرفان، تاریخ، روانشناسی، هنر، سیاست و علوم دقیقه برخوردار است ــ فراهم میشود. در هر دو وجه، سنتگرایان، فهم درست و دقیق متافیزیک سنت را، شرط هرگونه داوری و قضاوت درباره ضعفها و تاریکیهای عصر مدرن و ضرورت گذر از آن طرح کردهاند. در این نوشتار تلاش میکنیم آینده نظام علم را برمبنای نگاه انتقادی سید حسین نصر به نظام علمی موجود که در متافیزیک وارونه عصر مدرن ریشه دارد، معرفی و بررسی کنیم.
کلیدواژهها
موضوعات
اعوانی، غلامرضا (1388). به سوی حقیقت. مجله خردنامه همشهری، 34-33، 122-115.
اولدمدو، هری (1389). سنتگرایی: دین در پرتو فلسفه جاویدان (مترجم: رضا کورنگ بهشتی). تهران: حکمت.
بروجردی، مهرزاد (1386). روشنفکران ایرانی و غرب (مترجم: جمشید شیرازی). تهران: فرزانروز.
بورکهارت، تیتوس (1389). جهانشناسی سنتی و علم جدید (مترجم: حسن آذرکار). تهران: حکمت.
بینای مطلق، محمود (1385). نظم و راز. تهران: هرمس.
دینپرست، منوچهر (1383). سیدحسین نصر دلباخته معنویت. تهران: کویر.
رحمتی، انشاالله (1392). کیمیای خرد. تهران: سوفیا.
شووان، فریتیوف (1362). شناخت اسلام (مترجم: ضیاالدین دهشیری). تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
جهانبگلو، رامین (1385). در جست و جوی امر قدسی، سید مصطفی شهرآیینی. تهران: نشر نی.
گنون، رنه (1389). سیطره کمیت و علائم آخر زمان (مترجم: علی محمد کاردان). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
نصر، سیدحسین (1390الف). اسلام، علم، مسلمانان و فناوری (مترجم: امیرحسین اصغری). تهران: اطلاعات.
نصر، سیدحسین (1390ب). دین و نظام طبیعت (مترجم: محمدحسن غفوری). تهران: حکمت.
نصر، سیدحسین (1379). نیاز به علم مقدس. قم: طه.
نصر، سیدحسین (1348). معارف اسلامی در جهان معاصر. تهران: امیرکبیر.
Nasr, S. H. (1979). Sufi essays. London: ABC International Group, Inc.
Quinn, W. (1997). The only tradition. Albany: Sunny Press.