نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
2 دانشجوی دکتری، جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
3 دانشجوی کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
چکیده
کشاورزی مهم‌ترین فعالیت اقتصادی روستاییان است و بیشترین سهم مصرف آب، مربوط به این بخش میباشد. کمبود آب در این بخش می‌تواند موجب بروز بحران‍های جدی از جمله تنش‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی و... در زندگی انسان‍ها به‌ویژه روستاییان کشاورز شود. باتوجه به اهمیت میان‌رشته‌ای بودن این موضوع، هدف از این مقاله تحلیل تنش‌های اجتماعی ناشی از کمبود آب بین کشاورزان روستایی دهستان میان‌جام میباشد. روش به‌کار رفته، توصیفی‌ـ‌تحلیلی است. ابزار اصلی برای جمع آوری داده‌ها، روش کتابخانه‍‌ای، اسنادی و میدانی است و از پرسشنامه استفاده شده است. برای پردازش و تحلیل داده‍‌های حاصل از تنش اجتماعی، از نرم‌افزار SPSS و جهت رتبه‍بندی روستاهای موردنظر از نرم‌افزار پرومیته استفاده شده است. به‌منظور بررسی متغیر تحلیل تنش‌های اجتماعی ناشی از کمبود آب باتوجه به نرمال‌بودن شاخصها از آزمون T تک‌نمونه‍ای استفاده شد. با توجه به اینکه حدّ بالا (1/1969) و حدّ پایین (0/3279) شاخصها مثبت بوده و میانگین جامعه در این شاخصها، بیشتر از مقدار مورد آزمون میباشد، نتایج گویای این است که شاخصهای مذکور در روستاهای مورد بررسی در وضعیت متوسط رو به بالا قرار گرفته است. جهت بررسی ارتباط بین دو متغیر خشکسالی و تنش اجتماعی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد که مقدار این عدد (0/395) به‌دست آمد. این مقدار نشان می‌دهد که با بالارفتن معضلات آبی، به همان میزان تنش‌های اجتماعی افزایش می‍یابد. نتایج حاصل از نرم‌افزار پرومیته نیز نشان داد، به‌لحاظ تنش اجتماعی به‌وجود آمده، روستاهای امغان و کلاته‌مروی دارای بیشترین میزان جریان خالص میباشد.
کلیدواژه‌ها
)