فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی

نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی، گروه مدیریت صنعتی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین،ایران

² دانشیار مدیریت صنعتی، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین،ایران

https://doi.org/10.22035/isih.2018.298

چکیده

مدیریت درست الگوی مصرف منابع آب یکی از زیرساخت‌های اصلی توسعۀ پایدار در بخش انرژی است. خشکسالی، افزایش جمعیت، صنعتی‌شدن جامعه و گسترش شهرنشینی از عواملی است که منجر به بحران منابع آب در کشور شده است. در این راستا، بازاریابی اجتماعی نقش مؤثری در اصلاح الگوی مصرف در بخش انرژی، به‌ویژه مصرف منابع آب، دارد. در این مقاله، به‌منظور تعیین و چگونگی ارتباط عوامل مؤثر در بازاریابی اجتماعی و نقش آن در تغییر داوطلبانۀ نحوۀ مصرف آب و مدیریت اثربخش، از 115 تن از خبرگان و کارشناسان مطلع در حوزۀ منابع آب به‌عنوان جامعۀ آماری، در مورد عوامل مرتبط با الگوی مصرف در قالب پرسشنامه نظرخواهی شد. بر اساس تجزیه و تحلیل‌های به‌دست‌آمده، با استفاده از روش تحلیل عامل اکتشافی سه متغیر مکنون منطبق بر بازاریابی اجتماعی، شامل مناطق بحرانی (مکان)، تغییر رفتار مصرف (محصول) و فرهنگ‌سازی (ترفیع)، شناسایی شد. سپس با بهره‌گیری از الگو‌سازی معادلات ساختاری، ثابت شد که مؤلفۀ تغییر رفتار تحت تأثیر دو عامل فرهنگ و مکان است و در نهایت، بر اساس رتبه‌بندی به روش تاپسیس فازی، عامل مکان با ضریب 644/0 به‌عنوان تأثیرگذارترین عامل بازاریابی اجتماعی در مدیریت منابع آب تعیین شد. این الگو می‌تواند در راستای سیاست‌گذاری‌های آمایشی و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت راهکاری برای پشتیبانی از تصمیم‌گیری‌های مدیران در بخش مدیریت منابع آب به‌منظور تغییر الگوی مصرف باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مدیریت

مراجع

کاتلر، فلیپ؛ آرمسترانگ، گری (1391). مدیریت بازاریابی (چاپ هجدهم؛ مترجم: بهمن فروزنده). اصفهان: انتشارات آموخته. (تاریخ اصل اثر 1981)

آذر، عادل؛ و رجب‌زاده، علی (1391). تصمیم‌گیری کاربردی رویکرد MADM (صص 197-194). تهران: انتشارات نگاه دانش.

احسانی، مهرزاد؛ و خالدی، هومن (1381). شناخت و ارتقای بهره‌وری آب کشاورزی به منظور تأمین امنیت آبی و غذایی کشور. یازدهمین سمینار کمیته ملی آبیاری و زهکشی (صص 18-1)، تهران، ایران.

احتشامی، مجید؛ قدیمی، حامد؛ و قدیمی، آرش (1394). راهبرد مدیریت یکپارچه آب و انرژی در تأمین امنیت آبی در شرایط خشکسالی. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، 4(15)، 64-39.

حسینی، محمود؛ شریف‌زاده، ابوالقاسم؛ غلامرضایی، سعید؛ و اکبری، مرتضی (1390). تبیین مولفه‌های مدیریت بحران خشکسالی در مناطق روستایی و عشایری جنوب‌شرق کشور. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 42(2)، 197-185.

خورشیدی، غلامحسین؛ و مقدمی، صابر (1382). تبیین مفهوم بازاریابی اجتماعی. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 7(٢٨)، 163-141.

دهقان، حسین؛ پوررضاکریم‌سرا، ناصر (1395). عوامل مؤثر بر سرانه مصرف آب خانواده‌های تهرانی. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، 5(19)، 268-245.

عالم‌تبریز، اکبر؛ زارعیان، محمد؛ و رجبی‌‌پورمیبدی، علیرضا (1388). بررسی کارکرد تکنیک تاپسیس فازی در بهبود سنجش کارایی شعب بانکها با استفاده از تکنیک DEA. نشریه مدیریت صنعتی، 1(3)، 118- 99.

سازمان حفاظت محیط زیست؛ دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا (1391). جلسه هم اندیشی تدوین و تنظیم سند راهبردی و برنامه حفاظت و بهره برداری از مراتع، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور. https://www.doe.ir

شاهدی، مهری؛ و طالبی‌حسین‌آبادی، فاطمه (1392). ارائه چند شاخص کاربردی به منظور بررسی تعادل منابع آب و پایداری توسعه. نشریه آب و توسعه پایدار، 1(1)، 79-73. doi: 10.22067/jwsd.v1i1.34603

شهرکی، جواد؛ و محسنی، سیمین (1392). کاربرد تصمیم‌گیری چند معیاره تعاملی در تخصیص بهینه منابع آب: مطالعه موردی شهرستان یزد. نشریه مهندسی آبیاری و آب ایران، 3(4)، 117-107.

قاسمی، ساسان (20/12/1393). کمپین بازاریابی اجتماعی، راهی برای کاهش مصرف آب. روزنامه دنیای اقتصاد، شماره 3440.برگرفته از https://www.donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-866412

کشاورز، مرضیه؛ و کرمی، عزت‌اله (1387). سازه‌های اثرگذار بر مدیریت خشکسالی کشاورزان و پیامدهای آن: کاربرد مدل معادلات ساختاری. نشریه علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 12(43)، ۲۶۷-۲۸۳.

هنری، حبیب (1390). طراحی مدل معادلات ساختاری سرمایه اجتماعی و مدیریت دانش در سازمان‌های ورزشی. پژوهش‌های مدیریت ورزشی و علوم حرکتی، 1(1)، 105-85.

هنربخش، نازلی؛ و ببران، صدیقه (1387). بحران وضعیت آب در جهان و ایران. فصلنامه راهبرد، 16(48)، 212-193.

نصرآبادی، اسماعیل (1394). شواهد زیست‌محیطی بحران آب ایران و برخی راه‌حل‌ها. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، 4(15)، 89-56.

نسترن، مهین؛ قاسمی، وحید؛ و هادیزاده‌زرگر، صادق (1392). ارزیابی شاخص‌های پایداری اجتماعی با استفاه از فرایند تحلیل شبکه (ANP). مجله جامعه‌شناسی کاربردی، 24(3)، 173-155.

Chen S.J. & Hwang C.L. )1992). Fuzzy Multiple Attribute Decision Making Methods and Applications,Springer, Berlin, ISBN 978-3-642-46768-4,16-41. Retrieved from https://www.springer.com/gp/book/9783540549987

Golam, R. (2016). Managing the food, water, and energy nexus for achieving the Sustainable Development Goals in South Asia. Journal of Environmental Development, 18, 14-25. doi: 10.1016/j.envdev.2015.12.001

Hajkowicz, S., & Collins, K. (2007). A review of multiple criteria analysis for water resource planning and management. Journal Water Resources Management, 21(9), 1553-1566. doi: 10.1007/s11269-006-9112-5

Kadi, M. (2016). Water for development and development for water: Realizing the Sustainable Development Goals (SDGs) Vision. Aquatic Proceeded, 6, 106-110. Doi: 10.1016/j.aqpro.2016.06.013

Mugagga, F., & Nabaasa, B. B., (2016). The centrality of water resources to the realization of Sustainable Development Goals (SDG). A review of potentials and constraints on the African continent, International Soil and Water Conservation Research, 4(3), 215-223. doi: 10.1016/j.iswcr.2016.05.004

Olayinka, O. S.(2014). Towards achieving energy for sustainable development in Nigeria. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 34, 255-272. doi: 10.1016/j.rser.2014.03.019

Shafiqul Islam, M., Sadiq, R., Rodriguez, M., Najjaran, H., Francisque, A., & Hoorfar, M. (2013). Evaluating water quality failure potential in water distribution systems: A fuzzy-TOPSIS-OWA-based methodology. Journal of Water Resources Management, 27, 2195-2216. doi: 10.1007/s11269-013-0283-6

نام و نام خانوادگی *

پست الکترونیکی *

وابستگی سازمانی *

توضیحات *

شناسه امنیتی *

CAPTCHA Image

فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی

دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 40
مهر 1397
صفحه 197-218

فایل ها

سابقه مقاله

تاریخ دریافت: 13 آذر 1396
تاریخ بازنگری: 21 اسفند 1396
تاریخ پذیرش: 14 تیر 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار

تعداد مشاهده مقاله: 727
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 723