سیرتحول گونه‌شناسی پژوهش میان‌رشته‌ای: مطالعه‌ای تاریخی‌ـ‌تبارشناسانه

نوع مقاله: مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران

2 استاد گروه آموزش عالی دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران

3 استادیار گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران، ایران

4 دانشیار برنامه‌ریزی درسی دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران

چکیده

پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در دو دهۀ اخیر از رشد کم‌سابقه‌ای برخوردار شده‌اند. مرور ادبیات علمی مربوط نشان می‌دهد که این دسته از پژوهش‌ها اهمیت روش‌شناختی و نیز گونه‌شناختی معتنابه‌ای دارند. هدف این پژوهش این است که با استفاده از روش اسنادی و با توجه به روند تاریخی به مقایسه و توصیف و تبیین طبقه‌بندی‌های مختلف از پژوهش میان‌رشته‌ای، فارغ از طبقه‌بندی‌های که تاکنون انجام‌ شده است، بپردازد. این مطالعه با رویکردی تبارشناسانه بر آن است  که به‌رغم به‌هم‌پیوستگی‌ها، گسستگی‌ها، و طبقه‌بندی‌های گوناگون پژوهش میان‌رشته‌ای، به ریشه‌یابی این گونه‌ها پرداخته و گفتمان جدیدی را در این قلمرو مطرح سازد. این مقاله نشان می‌دهد که طبقه‌بندی‌های پژوهش در بسیاری از موارد با هم همپوشانی داشته و پژوهش میان‌رشته‌ای از اواخر قرن بیستم تا دهه‌های اخیر همراه با تحولات نقش دانشگاه‌ها در جامعه، از تأکید بر طبقه‌بندی ساختاری به‌سوی تأکید بر طبقه‌بندی ساختاری‌ـ‌کاربردی سوق یافته است و دانش از ماهیت آکادمیک به‌سوی ماهیت پسا آکادمیک تغییر ماهیت داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

درزی، قاسم؛ قراملکی، فرامرزاحد؛ و پهلوان، منصور (1392). گونه‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای در قرآن کریم. فصلنامۀ مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 5(4)،102-73. doi: 10.7508/isih.2014.20.004

لورنزوزامورانو؛ سوزانا. (1389). اقدامات میان‌رشته‌ای بین‌دانشگاهی. در موهان، بالاساب، یادگیری و تدریس میان‌رشته‌ای در آموزش عالی: نظریه و عمل (مترجم: محمدرضا دهشیری)، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران، ایران.

لیدمن؛ سون‌اریک (1381). تاریخ عقاید سیاسی از افلاطون تا هربرماس (مترجم: سعید مقدم). تهران: نشر اختران.

مهرمحمدی؛ محمود (1388). ملاحظات اساسی در باب سیاست‌گذاری توسعۀ علوم میان‌رشته‌ای در آموزش عالی از منظر فرایند تکوین. فصلنامۀ مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 1(3)، 18-1. doi: 10.7508/ISIH.2009.03.001

Academy of Finland (1997). Suomen tieteen tila ja taso: Ympäristön ja luonnonvarojen tutkimus [State and tandard of finnish science. Environmental and Natural Resources Research. The Academy of Finland: Helsinki,

Aram, J. D. (2004). Concepts of interdisciplinarity: Configurations of knowledge and action. Human Relations, 57(4), 379-412. doi: 10.1177/0018726704043893

Bamme, A. (2004). Science wars: Von der akademischen Zur postakademischen wissenschaft. Campus Verlag, Frankfurt: New York.

Becher, T. (1989).Historians on history. Journal of  Studies in Higher Education,14(3), 263-278. doi: 10.1080/03075078912331377663

Bielskis, A. (2009). Power, history and genealogy: Friedrich Nietzsche and Michel Foucault. 75, 73-84.

Biglan, A. (1973). Relationships between subject matter characteristics and the structure and output of university departments. Journal of Applied Psychology, 57(3), 204-213. doi: 10.1037/h0034699

Boden, M. A. (1997). What is interdisciplinarity? In Interdisciplinarity and the Organization of Knowledge in Europe (71-82), European Commission, Brussells.

Boden, M.A.(1999). What is interdisciplinarity? In: Cunningham, R. (Ed.), Interdisciplinarity and the Organization of Knowledge in Europe. A Conference Organised by the Academia Europaea. Cambridge, September 24–26, 1997. Office for Official Publication of the European Communities, Luxembourg, 13–24.

Boix Mansilla, V. (2006). Assessing expert interdisciplinary work at the frontier: An empirical exploration. Research Evaluation, 15(1), 17-29.  doi: 10.3152/147154406781776075

Boon, H., Verhoef, M., O’Hara, D., & Findlay, B. (2004). From parallel practice to integrative health care: A conceptual framework. BMC Health Services Research, 4(1), 4-15.  doi:10.1186/1472-6963-4-15

Davidson, M. (Jan 27, 2004). Bones of contention: Using self and story in the quest to professionationalize higher education, an interdisciplinary approach, Teaching in Higher Education, 9(3), 299-310.  doi:10.1080/1356251042000216624

Davies, P., & Dunnill, R. (2006 Summer). Disciplines and the outcomes of learning in social science education. Journal of Social Science Education, 5(2), 25-31.  doi: 10.4119/jsse-348

Fuller, S. (1993). Philosophy, rhetoric and end of knowledge:The coming of science and technology studies. University of Wisconsin Press: Madison,WL.

Fuller, S. (2002). Social epistemology. Bloomington: Indiana University Press.

Funtowiez, S. O., & Ravetz, J. R. (1991). A new scientific methodology for global environmental issues. In R. Costanza, E. D. Herman, & J. A. Bartholomew, (Ed.). Ecological Economics: The Science and Management of Sustainability, Columbia University Press, New York.  doi: 10.2307/1243998

Garkovich,L. (1982).A proposal for building.interdisciplinary bridges,Teaching sociology, Published by: American Sociological Association,9(2), 151-168. doi: 10.2307/1317318

Gibbons, M., Limoges, C., Nowotny, H., Schwartzman, S., Scott, P., & Trow, M. (1994). The new production of knowledge: The dynamics of science and research in conterporary societies (1st ed.). Sage: London.  doi: 10.4135/9781446221853

Heckhausen, H. (1972). Discipline and Interdisciplinarity. In Interdisciplinarity: Problems of Teaching and Research in universities (pp. 83-89). Paris: OECD. 

Holm, U. M., & Liinason,M. (2005). Disciplinary boundaries between the social science and humanities, A comparative report on interdisciplinary, University of Hull.

Huutoniemi, K., Klein, J. T., Bruun, H., Hukkinen, J. (2010). Analyzing interdiscipliarity: Typology and indicators. Research Policy, 39, 79-88.  doi: 10.1016/j.respol.2009.09.011

Jantsch, E. (1970). Inter-and transdisciplinary university: A systems approach to education, 1(1),7-37. doi: 10.1111/j.1468-2273.1947.tb02067.x

Johansen, N. L., & Højland, P. (2008). Thinking across disciplines - interdisciplinarity in research and education. DEA and FBE.

Klein, J. T. (1990). Interdisciplinarity: History, theory, and practice. Detroit, MI, US: Wayne State University Press.

Klein, J. T. (1993). Blarring,cracking, and crossing: P and the fracturing of discipline. In E. Messer-Davidow, at al (Eds). Knowledges: Historical and Critical Studies in Disciplinarites (pp. 185-211). Chariettes vitte, VA. University Press of Virginia.

Klein, J. T. (1996). Crossing boundaries: Knowledge, Disciplinarities, and Interdisciplinarities. Charlottesville: University Press of Virginia.

Klein, J. T. (2010). Interdisciplinary and the prospect pf complexity: The tests of theory. Issues in integrative studies, 19, 43-57.

Kockelmans, J. J. (1979). Why interdisciplinarity? In J. J. Kockelmans, (Ed.). Interdisciplinarity and Higher Education (pp. 123-160). University Park P.A.ASU.

Lattuca, L. R. (Nov 1, 2016). Learning interdisciplinarity: Sociocultural perspectives on academic work. The Journal of Higher Education, 37(6), 711-739. doi: 10.1080/00221546.2002.11777178

Lattuca, L. R. (September 30, 2001). Creating interdisciplinarity: Interdisciplinarity research and Vanderbilt university press.

Lenhard, J., Lucking, H., & Schwechheimer, H. (Jun 1, 2006). Transdisciplinarity expert knowledge, mode-2 and scientific disciplines: Two contrasting views. Science and Public policy, 33(5), 341-350.   doi: 10.3152/147154306781778876

Lenoir, Y., Larose, F., & Geoffroy, Y. (2000). Interdisciplinary practices in primary education in Quebec: Results from ten years of research. Issues in Integrative Studies, 18, 89-114.

Lynton, E. (1985). Interdisciplinarity: Rationale and criteria of assessment. In L. Levin, & I. Lind, (Eds.), Interdisciplinarity Revisited: Reassessing the Concept in the Light of Institutional Experience, Linkoping: OECD/CERI.

Max-Neef, M. A. (2005). Foundations of transdisciplinarity. Ecological Economics, 53(1), 5-16. doi: 10.1016/j.ecolecon.2005.01.014

Newell, W. H. (1998). Interdiaciplinarity: Essays from the literature. New York: College Entrance Examination Board.

Nikitina, S. (Jun 7, 2005). Pathways of interdisciplinary cognition. Cognition and Instruction, 23, 389-425. doi: 10.1207/s1532690xci2303_3

Nilles, J. M. (1976). Interdisciplinary research and the American University. Interdisciplinary Science Reviews, 1(2), 160-166. doi: 10.1179/isr.1976.1.2.160

Organization for Economic Cooperation & Development. (1982). The University and the Community: The Problems of Changing Relationships. Paris: OECD.

Organization for Economic Co-operation and Development. (1972). Interdisciplinarity: Problems of research and teaching in universities. Paris: Organisation for Economic Co-Operation and Development, Columbus, Ohio.

Piaget, J. (1972). The epistemology of interdisciplinary relationships. In G. Berger, A. Briggs & Michaud (Eds.), Interdisciplinarity: Problems of teaching and research. Proceedings of seminar on interdisciplinarity in universities, organized by the center for educational research and innovation. Paris: Organization for Economic Co-operation and Development.

Price, R.J. (1997). Evolutionary learning in program management to facilitate the adoption of research. In Australia Pacific Extension Network. Managing Change: Building Knowledge and Skills, Proceeding of the 2nd  Australasian Pacific Extension Network, APEN, Albury.

Salter, L., & Hearn, A. (1996). Outside the lines: Issues in interdisciplinary research. Montreal and Kingston: McGill-Queen,s University Press.

Sinclair, A., & Muffo, J. (2002). The Use of biglan,s ategories in assessing general educatin courses, Paper presented at The Annual Forum for the Association for Institutional Research, Toronto, Canada.

Squires, G. (1992). Interdisciplinarity in higher education in the United Kingdom. European Journal of Education, 27(3), 201. doi: 10.2307/1503449

Stember, M. (1991). Advancing the social sciences through the interdisciplinary enterprise. The Social Science Journal, 28, 1-14. doi: 10.1016/0362-3319(91)90040-B

Von Henting, H. (1972). Magier oder Mgister? Uber die einheit der wissenschaft in verstandigungsprozes [magician or master? on the unity of science I the communication process]. Stuttgart, Germany: Klett.

Wilson, R. A., & Keli, F. (1999). The MIT Encyclopedia of the Cognitive Sciences. A Bradford Book The MIT Press Cambridge, Massachusetts London, England.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار