فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

ضرورت‌های مفهومی و الزامات روشی در مطالعات فرهنگ دانشگاهی

نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مدیریت آموزش عالی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 دانشیار مدیریت، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشیار مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی،دانشگاه علامه طباطبایی،تهران،ایران

4 استادیار مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

مطالعه درباره فرهنگ هر اجتماع بدلیل ویژگی هویت بخشی و ایجاد مرز در تشخیص اجتماعات گوناگون از هم، از الزامات اصلی برای شناخت آن اجتماع تلقی می‌گردد. دانشگاه نیز یکی از این اجتماعات است که اگر چه مطالعه درباره فرهنگ آن مورد توجه محققان حوزه‌های مختلف علمی قرار گرفته است؛ اما برخلاف دیگر مطالعات انجام شده درباره دانشگاه، از کاستی‌ها و شکاف مطالعاتی قابل توجهی برخوردار است. به نحوی که می توان به صراحت به عدم بلوغ مطالعات فرهنگ دانشگاهی در ایران اشاره نمود. مقاله حاضر با هدف پاسخ به این مساله، به واکاوی مفاهیم، دیدگاه‌ها و نظریه‌های مرتبط در این حوزه و تحلیل آن پرداخته است. واکاوی انجام شده نشان می دهد که عدم توسعه مفهومی و روشی مطالعات « فرهنگ دانشگاه(ی)» صرف نظر از پیچیدگی سه مفهوم فرهنگ، سازمان و دانشگاه، از سه دلیل اصلی نشات می گیرد: عدم تفکیک مفهومی «فرهنگ دانشگاه» از «فرهنگ دانشگاهی»، عدم توجه به تعلق مطالعات فرهنگ دانشگاه(ی) به حوزه میان رشته ای و عدم تفکیک روش شناختی میان دو رویکرد« داشتن» فرهنگ به مثابه یک متغیر و « بودن» فرهنگ به مثابه استعاره ریشه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
امین‌مظفری، فاروق؛ عباس‌زاده، محمد؛ و رضایی‌فرهادآباد، رجب (1394). بررسی رابطه فرهنگ رشته‌ای با انواع فرهنگ‌های دانشگاهی در دانشگاه تبریز. جامعه‌شناسی کاربردی، 26(4)، 24-1.
بارکر، کریس (1395). مطالعات فرهنگی: نظریه و عملکرد (مترجم: مهدی فرجی، و نفیسه حمیدی). تهران:پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم.
بیرن‌بائوم، رابرت (1389). دانشگاه‌ها چگونه کار می‌کنند؟ سازمان علمی و رهبری آن از منظر سیبرنتیک (چاپ دوم؛ مترجم: حمیدرضا آراسته). تهران: موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی.
ذوالفقارزاده، محمدمهدی؛ امیری، علی‌نقی؛ و زارعی‌متین، حسن (1390). کشف «فرهنگ دانشگاه»: واکاوی نظری و گونه‌شناختی مطالعات فرهنگ دانشگاهی. اندیشه مدیریت راهبردی، 5(1)، 97-45.
رحمان‌سرشت، حسین (1393). تئوری‌های سازمان و مدیریت از تجددگرایی تا پساتجددگرایی (جلد دوم). تهران: نشر دوران.
رسته‌مقدم، آرش؛ رحیمیان، حمید؛ و عباس‌پور، عباس (1392). شناسایی چالش‌های فرهنگ سازمانی و پیشنهاد راهکارهای تغییر آن مورد مطالعه: سازمان‌های دولتی شهر تهران. مدیریت فرهنگ سازمانی، 11(4)، 135-111. doi: 10.22059/jomc.2014.36642
طایفی، علی (1378). فرهنگ علمی‌ـ‌‌پژوهشی ایران (بررسی قابلیت‌ها و تنگناها). رهیافت، 9(21)، 136-119.
فاضلی، نعمت‌الله (1396). فرهنگ و دانشگاه (چاپ سوم). تهران: نشر ثالث.
فاضلی، نعمت‌الله (1382). بررسی تطبیقی فرهنگ دانشگاهی ایران و بریتانیا (مطالعه‌ا‌ی انسان‌شناختی در علل ناکارآمدی آموزش دانشگاهی در ایران. نامه انسان‌شناسی، 2(3)، 132-93.
فراستخواه، مقصود (1385). اخلاق علمی رمز ارتقای آموزش عالی، جایگاه و سازوکارهای «اخلاقیات حرفه‌گری علمی» در تضمین کیفیت آموزش عالی ایران. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 1(1)، 27-13.
قانعی‌راد، محمدامین؛ ملکی، امیر؛ و محمدی، زهرا (1393). مطالعه دگرگونی فرهنگی در سه نسل دانشگاهی؛ (مطالعه موردی: اساتید علوم اجتماعی دانشگاه‌های تهران). جامعه‌شناسی ایران، 15(1)، 64-30.
قانعی‌راد، محمدامین (1383). تعاملات و ارتباطات در جامعۀ علمی، بررسی موردی رشتۀ علوم اجتماعی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
کریتنر، رابرت؛ و کینیکی، آنجلو (1393). مدیریت رفتار سازمانی ( مفاهیم، نظریه‌ها و کاربردها) (مترجم: علی‌اکبر فرهنگی، حسین صفرزاده). تهران: برایند پویش.
مجموعه چکیده مقالات همایش ملی فرهنگ دانشگاهی و نهادینه شدن گفتمان علم. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، دانشگاه تهران، بهمن 1395. قابل دستیابی در http://www.cgie.org.ir/fa/news/155230
مک‌نی، ایان (1396). دانشگاه و اجتماعات علمی آن (چاپ دوم). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
هاشمیان‌فر، سیدعلی؛ ربانی، علی؛ و ماهر، زهرا (1392). پیشامدها و پیامدهای تعهد هنجاری در دانشگاه‌ها. فصلنامه اخلاق در علوم فناوری، 8(2)، 26-13.
هندریکسون، رابرت‌ام؛‌ ان‌لان‌، جیسون؛ هریس، جیمزتی؛ دورمن، ریچارداچ (1395). راهبری و رهبری علمی در آموزش عالی (مترجم: سعید غیاثی‌ندوشن، و رضا مهدی). تهران: انتشارات ویرایش.
Allaire, Y., & Firsirotu, M. E. (1984). Theories of organizational culture. Organization Studies, 5(3), 193-226. doi: 10.1177/017084068400500301
Alvesson, M. (2002). Understanding organizational culture. doi: 10.4135/9781446280072
Barbier, M. K. (2004). A clash of academic cultures. Academic Questions, 17(3), 63-76. doi: 10.1007/s12129-004-1020-7
Bartell, M. (2003). Internationalization of universities: A university culture-based framework. HigherEducation, 45, 43-70.
Barthorpe, S., Duncan, R., & Miller, C. (2000). The pluralistic facets of culture and its impact on construction. Property Management, 18(5), 335-351. doi: 10.1108/02637470010360632
Becher, T., & Trowler, P. (2001). Academic tribes and territories: Intellectual enquiry and the culture of disciplines. Philadelphia, PA: Open University Press.
Bergquist, W. H. (1992). The Four cultures of the academy: Insights and strategies for improving leadership in collegiate organizations.San Francisco: Jossey-Bass.
Bergquist, W. H., & Pawlak, K. (2008). Engaging the Six cultures of the academy. San Francisco: Jossey Bass.
Brick, J. (2009). Academic culture: A students guide to studying at university. Sydney: Macquarie University.
Burrell, G., & Morgan, G. (1979). Sociological paradigms and organizational analysis: Elements of the sociology of corporate life. London: Heinemann.
Clark, B. R. (1972). The organizational saga in higher education. Administrative Science Quarterly, 17(2), 178. doi: 10.2307/2393952
Deal, T. E., & Kennedy, A. A. (1983). Corporate cultures: The rites and rituals of corporate life. Business Horizons, 26(2), 82-85. doi: 10.1016/0007-6813(83)90092-7
Dill D.D. (2012) The Management of Academic Culture Revisited: Integrating Universities in an Entrepreneurial Age. In: Stensaker B., Välimaa J., Sarrico C.S. (eds) Managing Reform in Universities. Issues in Higher Education. Palgrave Macmillan, London
 Driskill, G., & Brenton, A. (2011). Organizational culture in action: A cultural analysis workbook.  doi: 10.4135/9781483349282
Ehrhart, M. G., Schneider, B., & Macey, W. H. (2016). Organizational climate and culture.  Oxford Research Encyclopedia of Psychology. doi: 10.1093/acrefore/9780190236557.013.3
Galtung, J. (1981). Structure, culture, and intellectual style: An essay comparing saxonic, teutonic, gallic and nipponic approaches. Social Science Information, 20(6), 817-856. doi: 10.1177/053901848102000601
Ghinea, V. M., & Bratianu,  C. (2012). Organizational culture  modeling. Management & Marketing, 7(2), 257-276.
Hatch, M. J. (2018). Organizational theory: Modern, symbolic, and post modern perspectives. Oxford University Press.
Hofsted, G. (1997). Cultures and organizations: Software of the mind. McGraw-Hill.
Janicijevic, N. (2011). Methodological approaches in the research of organizational culture. Ekonomski Anali, 56(189), 69-99. doi: 10.2298/eka1189069j
Keesing, R. M. (1990). Theories of culture revisited. Canberra Anthropology, 13(2), 46-60. doi: 10.1080/03149099009508482
Kroeber, A.L. and Kluckhohn, C. (1952) Culture: A Critical Review of Concepts and Definitions. Peabody Museum, Cambridge, MA, 181.  
Kuh, G. D., & Whitt, E. J. (1988). The invisible tapestry: Culture in American colleges and universities. Washington, D.C: Prepared by Clearinghouse on higher Education, George Washington University.
Kwantes, C. T., & Glazer, S. (2017). Culture, organizations, and work, clarifying concepts. US: Springer.  Doi: 10.1007/978-3-319-47662-9
 Kwantes, C. T., & Glazer, S. (2017). Springer briefs in psychology. Culture, organizations, and work: Clarifying concepts. New York, NY, US: Springer Science + Business Media.  doi: 10.1007/978-3-319-47662-9
Maassen, P. A. M. (1996). The concept of culture and higher education. Tertiary Education and Management, 2(2), 153-159. doi: 10.1080/13583883.1996.9966896
Martin, J. (1992). Cultures in organizations: Three perspectives. New York: Oxford University Press.
Martin, J. (2002). Organizational culture: Mapping the terrain. London: Sage.
McNay, I. (1995). From the collegial academy to corporate enterprise: The changing cultures of universities. In T. Schuller, (ed.), The Changing University?, Buckingham: SRHE/Open University Press.
Merton, R. K. (1973). The sociology of science – theoretical and empirical investigations. Chicago & London: The University of Chicago Press.
Ott, J. S. (1989). The organizational culture perspective. Chicago: Dorsey.
Robbins, S. P. (1997). Essentials of organizational behavior (5th ed.). Prentice Hall.
Robbins, S. P., & Judge, T. (2015). Organizational behavior (17th ed.). Boston: Pearson.
Schein E. H. (1990). Organisational culture. American Psychologist, 43, 109-119. doi: 10.1037/0003-066X.45.2.109
Shen, X., & Tian, X. (2012). Academic culture and campus culture of universities. Higher Education Studies, 2(2), 1-65.
Smerek, R. E. (2010). Cultural perspectives of academia: Toward a model of cultural complexity. In Higher Education: Handbook of Theory and Research (Vol. XXV, pp. 381–423). Dordrecht, The Netherlands: Springer.
Smircich, L. (1983a). Concepts of cultures and organisational analysis. Administrative Science Quarterly, 28: 339-358. doi:10.2307/2392246
Snow, C., & Collini, S. (2012). The two cultures. In The Two Cultures (Canto Classics, pp. 1-21). Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9781139196949.002
Sporn, B. (1996). Managing university culture: An analysis of the relationship between institutional culture and management approaches. Higher Education, 32(1), 41-61. doi: 10.1007/bf00139217
Tierney, W. G. (1988). Organizational culture in higher education: Defining the essentials. The Journal of Higher Education, 59(1), 2. doi: 10.2307/1981868
 Välimaa J. (2008) Cultural Studies in Higher Education Research. In: Välimaa J., Ylijoki OH. (eds) Cultural Perspectives on Higher Education. Springer, Dordrecht. doi: 10.1007/978-1-4020-6604-7_2
White, Jr. D. J (2010). Organizational culture: What is it?   What to do about it? A short review of theory and pravtice. Retrived from https://ontosglobal.com/resources
White, D. J. (2017). Rethinking culture: Embodied cognition and the origin of culture in organizations. US: Routlege.
Yang, R. (2016). Toxic academic culture in East Asia. International Higher Education, 84, 15. doi: 10.6017/ihe.2016.84.9112
Ylijoki, O. H. (2008). A Clash of Academic Cultures: The Case of Dr. X. In: Välimaa J., Ylijoki OH. (eds) Cultural Perspectives on Higher Education (pp75-89). Springer, Dordrecht.
فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی
دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 41
زمستان 1397
صفحه 129-164
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 01 تیر 1397
  • تاریخ بازنگری: 22 مهر 1397
  • تاریخ پذیرش: 05 آذر 1397
اشتراک گذاری
ارجاع به این مقاله
آمار