اندیشه‌شناسی سیاسی نظریۀ سرمایۀ انسانی و استخراج دلالت‌های سیاستی آن در حوزۀ آموزش عالی

حبیبی, الهام; منوچهری, عباس; میرعمادی, طاهره; مهدی, رضا

doi:10.22035/isih.2019.3241.3510

صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله

|
|
|
ارجاع به این مقاله
RIS EndNote BibTeX APA MLA Harvard Vancouver
|
اشتراک گذاری

فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

شماره‌های پیشین نشریه

دوره 11 (1397-1398)

شماره 2

شماره 1

دوره 10 (1396-1397)

دوره 9 (1395-1396)

دوره 8 (1394-1395)

دوره 7 (1393-1394)

دوره 6 (1392-1393)

دوره 5 (1391-1392)

دوره 4 (1390-1391)

دوره 3 (1389-1390)

دوره 2 (1388-1389)

دوره 1 (1387-1388)

	اندیشه‌شناسی سیاسی نظریۀ سرمایۀ انسانی و استخراج دلالت‌های سیاستی آن در حوزۀ آموزش عالی
مقاله 6، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 41، زمستان 1397، صفحه 165-197 اصل مقاله (3.32 MB)
نوع مقاله: مقاله علمی ـ پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22035/isih.2019.3241.3510
نویسندگان
الهام حبیبی ¹؛ عباس منوچهری²؛ طاهره میرعمادی³؛ رضا مهدی⁴
¹دانشجوی دکتری اندیشۀ سیاسی، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران، ایران
²استاد علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
³دانشیار سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، تهران، ایران
⁴استادیار برنامه‌ریزی توسعۀ آموزش عالی، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران، ایران
چکیده
نظریۀ سرمایۀ انسانی نقش مهمی را در ورود و اثرگذاری نظام آموزش عالی در روند توسعه برعهده دارد. هدف از این مقاله، اندیشه‌شناسی سیاسی نظریۀ توسعه‌ای سرمایۀ انسانی و استخراج دلالت‌های سیاستی آن در حوزۀ آموزش عالی است؛ براین‌اساس، از روایت دلالتی به‌عنوان چارچوب مفهومی و روش‌شناسی دلالت‌پژوهی استفاده شده است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد نظریۀ سرمایۀ انسانی با تکیه بر مقومات و دلالت‌های اندیشۀ سیاسی مطلوبیت‌گرایی، مبانی نظری و هنجاری رویکرد اقتصادی و بازارمحور در حوزۀ نظام آموزش عالی را فراهم کرده و با تأکید بیش‌ازاندازه بر بُعد اقتصادی آموزش و اولویت‌دهی به اهداف اقتصادی، بسیاری دیگر از اهداف و کارکردهای غیراقتصادی و فی‌نفسه ارزشمند نظام آموزش عالی را مورد غفلت و کم‌توجهی قرار داده است. طبق نتایج به‌دست‌آمده، نظام آموزش عالی مبتنی بر تئوری سرمایۀ انسانی، با انعکاس نگاه تقلیل‌گرا و محدودیت‌های حاکم بر مطلوبیت‌گرایی در تکیه بر انگارۀ انسان اقتصادی، بی‌تفاوتی نسبت به مسئلۀ توزیع، تفاوت‌های میان‌فردی و فراموش‌کردن سایر ملاحظات ناوابسته به مطلوبیت، از کفایت نظری لازم برای ارائۀ تصویری همه‌جانبه و جامع از نقش و جایگاه نظام آموزش عالی در توسعه برخوردار نیست.
کلیدواژه‌ها
توسعه؛ مطلوبیت‌گرایی؛ نظریۀ روایت دلالتی؛ روش‌شناسی دلالت‌پژوهی
موضوعات
آموزش عالی


مراجع
آراسته، حمیدرضا (1383). ارتباط دانشگاه و صنعت. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 10(3)، 98-57. خورسندی‌طاسکوه، علی؛ و پناهی، مریم (1395). تحلیل انتقادی نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاه‌ها؛ پیشنهادات سیاستی برای آموزش عالی ایران. فصلنامه علمی پژوهشی آموزش عالی ایران، 8(3)، 136-111. دانایی‌فرد، حسن (1395). روش‌شناسی مطالعات دلالت‌پژوهی در علوم اجتماعی و انسانی: بنیان‌ها، تعاریف، اهمیت، رویکردها، و مراحل اجرا. فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی، 22(86)، 71-39. رالز، جان (1390). نظریه عدالت (چاپ دوم، مترجم: سیدمحمدکمال سروریان، و مرتضی بحرانی). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. (تاریخ اصل اثر 1971) سن، آمارتیا (1383). توسعه یعنی آزادی (مترجم: محمدسعید نوری‌نائینی). تهران: نشر نی. (تاریخ اصل اثر 1999) صمیم، رضا (1396). بحثی در باب انواع فرهیختگی در عصر جدید و نسبت آن با دانشگاه. در رحمانی، جبار، پرسش از دانشگاه ایرانی (صص 172-157)، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران، ایران. عباسی، بدری؛ قلیپور، آرین؛ دلاور، علی؛ و جعفری، پریوش (1388). تحقیق کیفی پیرامون تأثیر رویکرد تجاری‌سازی بر ارزش‌‌های سنتی دانشگاه. فصلنامه سیاست علم و فناوری، 2(2)، 76-63. فوکو، میشل (1394). تولد زیست سیاست، درس گفتارهای کلژ دو فرانس (1978-1979) (چاپ چهارم، مترجم: رضا نجفزاده). تهران: نشر نی. کاپلستون، فردریک‌چارلز (1388). تاریخ فلسفه: از بنتام تا راسل (مترجم: بهاءالدین خرمشاهی). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. (تاریخ اصل اثر 1985) مالجو، محمد (1393). کالایی‌سازی آموزش عالی در ایران. فصلنامه نگاه نو، 101، 66-55. محدثی، حسن (1392، 17 مهر). آسیب‌های جدی تجاری شدن دانشگاه‌ها و راهکارهای رفع پیامدهای آن. خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا»، برگرفته از [c1] https://www.isna.ir/news/92071711362/ محدثی، حسن (1393). دانشگاه به مثابه بازار، پیامد تجاری‌شدن فزآینده آموزش عالی ایران. روزنامه ایران، ص 18.بر گرفته از http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2964081 مظفرینیا، مهدی (1395). اندیشه‌شناسی برنامه‌های توسعه در ایران: برنامه اول تا پنجم بعد از انقلاب (رساله دکتری). دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. [c2] منوچهری، عباس (1394). اندیشه سیاسی به مثابه دانشی میان‌رشت‌های: روایتی دلالتی – پارادایمی. فصلنامه مطالعات میانرشته‌ای در علوم انسانی، 7(2)، 22-1. doi: 10.7508/isih.2015.26.001 منوچهری، عباس (1395). فراسوی رنج و رویا: روایتی دلالتی ـ‌پارادایمی از تفکر سیاسی (جلد اول). تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام با همکاری موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.[M3] وریج‌کاظمی، عباس (1396). دانشگاه در حال تحول. در جبار رحمانی، پرسش از دانشگاه ایرانی (صص 263-251)، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران، ایران. Baptiste, I. (2001). Educating lone wolves: Pedagogical implications of human capital theory. Adult Education Quarterly, 51(3), 184-201. doi: 10.1177/074171360105100302 Becker, G. (1976). The economic approach to human behavior. Chicago: University of Chicago. Bonal, X. (2016). Education, poverty, and the “Missing Link”: The limits of human capital theory as a paradigm for poverty reduction. In K. Mundy, A. Green, B. Lingard, & A. Verger, (Eds.), The Handbook of Global Education Policy (pp. 97-110). doi: 10.1002/9781118468005.ch5 Boni, A., & Walker, M. (2013). Human development and capabilities: Re-imagining the university of the Twenty-First century. New York: Routledge. Boni, A., & Walker, M. (2016). Universities and global human development: Theoretical and empirical insights for social change. New York: Routledge. doi: 10.4324/9781315742793 Brighouse, H. (2006). On education. London: Routledge. Caillé, A. (1992). Utilitarianism and anti - utilitarianism. Thesis Eleven, 33(1), 57-68. doi: 10.1177/072551369203300103 Calkin, S. (2018). Human capital in gender and development. London: Routledge. doi: 10.4324/9781315522098 Chapman, D., & Austin, A. (2002). Higher education in the developing world: Changing contexts and institutional responses. Westport, Connecticut: Greenwood Press. Etkowitz, H., & Klofsten, M. (2005). The innovation region: Towards a theory of knowledge - based regional development. R &D Management, 35(3), 243-55. doi: 10.1111/j.1467-9310.2005.00387.x Fine, B. (2009). Development as zombieconomics in the age of neoliberalism. Third World Quarterly, 30(5), 885-904. doi: 10.1080/01436590902959073 Frank, R. H. (2001). Why is cost - benefit analysis so controversial?. In M. D. Adler, & E. A. Posner, (Eds.), Cost - Benefit Analysis: Legal, Economic and Philosophical Perspectives (pp. 77-94), University of Chicago Press, Chicago. doi: 10.1017/cbo9780511819025.018 Gillies, D. (2014). Human capital, education, and sustainability. Sisyphus: Journal of Education, 2(3), 78-99. doi: 10.25749/sis.6546 Herfeld, C. (2012). The potentials and limitations of rational choice theory: An interview with Gary Becker. Erasmus Journal for Philosophy and Economics, 5(1), 73-86. doi: 10.23941/ejpe.v5i1.101 Hirsch, F. (1976). Social limits to growth. Cambridge: Harvard University Press. Lebeau, Y., & Sall, E. (2011). Global institutions, higher education and development. In R. King, S. Marginson, & R. Naidoo, (Eds.), Handbook on Globalization and Higher Education (pp. 129-47), Edward Elgar, Cheltenham. doi: 10.4337/9780857936233.00017 Locke, J. (1947). On politics and education. Roslyn, NY: Black. Marginson, S. (2009). University rankings, government and social order: Managing the field of higher education according to the logic of the performative present-as-future. M. Simons, M. Olssen, & M. Peters, (Eds.), Re-Reading Education Policies: Studying the Policy Agenda of the 21^st Century, Sense Publishers, Rotterdam. Marginson, S. (2010). Creating global public goods, opening keynote for seminar on the Global University at the University of Virginia, USA.[S4] Marginson, S. (2016). Higher education and the common good. Australia: Melbourne University Press. Marginson, S. (2017). Limitations of human capital theory. Studies in Higher Education, 44(2), 1-15. doi: 10.1080/03075079.2017.1359823 McNeill, D. (2007). Human development: The power of the idea. Journal of Human Development, 8(1), 5-22. doi: 10.1080/14649880601101366 Murphy, K., Shleifer, A., & Vishny, R. (1991). The allocation of talent: Implications for growth. Quarterly Journal of Economics, 106(2), 503-530. doi: 10.2307/2937945 Ransome, P. (2011). Qualitative pedagogy versus instrumentalism: The antinomies of higher education teaching and learning in the UK. Higher Education Quarterly, 65(2), 206-223. doi: 10.1111/j.1468-2273.2010.00478.x Rizvi, F., & Lingard, R. (2010). Globalizing education policy. London: Routledge. Sotiropoulos, D. (2009). Why John Stuart Mill should not be enlisted among neoclassical economists. The European Journal of the History of Economic Thought, 16(3), 455-473. doi: 10.1080/09672560903101328 Strober, M. H. (1990). Human capital theory: Implications for HR managers. Industrial Relations: A Journal of Economy and Society, 29(2), 214-239. doi: 10.1111/j.1468-232X.1990.tb00752.x Tan, E. (2014). Human capital theory. Review of Educational Research, 84(3), 411-445. doi: 10.3102/0034654314532696 Thomson, A. (2008). Exploring the relationship between higher education and development: A review and report, Guerrand-Hermes Foundation for Peace.[S5] Zafirovski, M. (1999). What is really rational choice? Beyond the utilitarian concept of rationality. Current Sociology, 47(1), 47-113. doi: 10.1177/0011392199047001005
آمار تعداد مشاهده مقاله: 185 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 186