نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی
نویسندگان
دانشیار دانشگاه تربیت‌مدرس
چکیده
پیوند درونی شعر و ادبیات فارسی با نگارگری ایران که نمایانگر اشتراک در زمینه خیال و صورخیال است، سبب شده تا این دو حوزه از هنرهای ایران دارای اشتراکی درونی و عمیق باشند و زبان و بیان مشترکی برای بیان صور و معانی عالم خیال ارائه نمایند. شعرا و نگارگران ایران از ابزارهای کلامی و بصری خاصی همچون آرایه‌های ادبی و بصری برای انتقال این صور و معانی بهره جسته‌اند. در این مقاله که با تاکید بر آرایه استعاره است، به نقش و قابلیت بیانی این آرایه در شعر و نگارگری، بطور خاص پرداخته شده است.
این مقاله در پی پاسخ به این پرسش‌هاست: 1- آرایه استعاره در شعر و نگارگری ایران چه تاثیرات بیانی دارد؟ و نگارگران چگونه از ظرفیت استعاره در بیان بصری خویش بهره برده‌اند؟ هدف از مقاله حاضر بررسی ارتباط دو حوزه تمدنی ایران یعنی شعر و نگارگری و تبیین وجه اشتراک آنها یعنی عالم خیال و صورخیال است. همچنین مشخص‌نمودن انواع استعاره و استعاره‌گونه‌های بصری در آثار نگارگری از اهداف دیگر این مقاله است. این پژوهش به شیوه توصیفی_تحلیلی صورت گرفته و شیوه جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای-اسنادی است.
داده‌های مقاله نشان می‌دهد که استعاره در شعر فارسی در قالب واژگان و جملات بصورت صریح و غیرصریح تداعی معنا می‌نماید که این امکانات از طریق شعر به نگارگری ایران منتقل گشته و هنرمندان نگارگر از امکان بیانی این آرایه بصورت بصری در قالب اشکال، رنگ‌ها و بافت‌ها استفاده کرده‌اند و هویت بصری جدیدی برای بیان مضامین ارائه نمودند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)