خود ارزیابی اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش‌‌های دانشگاهیشان

عطاپور, هاشم; حمدی پور, افشین; اکبرزاده, پریوش

doi:10.22035/isih.2021.3718.3884

نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه علم اطلاعات و دانش‏‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران (نویسنده مسئول)

² گروه علم اطلاعات و دانش‌‏شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

³ گروه علم اطلاعات و دانش‏‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

10.22035/isih.2021.3718.3884

چکیده

مقاله حاضر قصد دارد به بررسی دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش‌های‌شان بپردازد. این پژوهش با رویکرد کمّی و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز بودند که 20درصد از آنها با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی طبق‌های نسبتی به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. به این ترتیب، تعداد 153 نفر از کل اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز در تکمیل پرسشنامه شرکت داشتند. نتایج نشان داد میانگین خودارزیابی اعضای هیئت علمی مشارکت‌کننده در پژوهش نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش‌های‌شان برابر با 72/8 بوده و میانگین جامعه پژوهش با اطمینان 95درصد در حد فاصل 29/8 و 15/9 قرار دارد که با توجه به دامنهٔ نمرات قابل‌حصول در حد متوسط قرار دارد. بین خودارزیابی گروه‌‌های مختلف آموزشی نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش‌های‌شان تفاوت معناداری وجود دارد. اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز حوزه‌‌های بالقو‌های که می‌‌توانند از پژوهش‌‌های آ‌نها بهره‌مند شوند را به‌ترتیب «صنعت»، «محیط زیست»، «آموزش»، «خط‌مشی و سیاست‌گذاری» و «کشاورزی» بیان کرده‌اند. همچنین، نتایج نشان داد هرچه «تعداد طرح‌‌های برون‌دانشگاهی» و «ارتباط کاری اعضای هیئت علمی با سازمان‌‌های خارج از دانشگاه تبریز» بیشتر باشد، میزان خودارزیابی آنها نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش‌های‌شان نیز بیشتر است. برمبنای نتایج حاصل‌شده، تشویق اعضای هیئت علمی به انجام طرح‌‌های برون‌دانشگاهی و داشتن ارتباط کاری با سازمان‌‌های خارج از دانشگاه می‌‌تواند ارزیابی اعضای هیئت علمی نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش‌های‌شان را بیشتر کرده، و با درگیر ساختن آنها با مسائل و موضوعات واقعی جامعه به افزایش اثرگذاری اجتماعی پژوهش‌‌های دانشگاهی منجر شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

سیاستگذاری علم و فناوری

مراجع

احسانی، وحید؛ اعظمی، موسی؛ نجفی، سیدمحمدباقر؛ سهیلی، فرامرز (1396 الف). قابلیت اثرگذارى پژوهش‌‌های علمى ایران بر اساس کیفیّت برون‌دادهاى آن‌ها. پژوهش‌نامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 32 (3)، 660-631.

احسانی، وحید؛ اعظمی، موسی؛ نجفی، سیدمحمدباقر؛ و سهیلی، فرامرز (1396ب). قابلیت اثرگذاری پژوهش‌‌های فزاینده‌ ایران بر توسعه کشور. پژوهش‌نامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۳ (۱)، 52-25. doi: 10.7508/ISIH.2012.14.002

احمدی، محمد؛ رسول‌زاده اقدم، صمد؛ و محمدی‌فر، یوسف. (1391). موانع و راهکار‌های کاربست یافته‌‌های تحقیقاتی علوم انسانی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 4(2)، 17-34. doi: 10.7508/ISIH.2012.14.002

باب‌الحوائجی، فهیمه؛ تاج‌الدّینی، اورانوس؛ نوشین‌فرد، فاطمه؛ و حریری، نجلا (1392). تدوین ابزار خودارزیابی ترجمان دانش مربوط به پژوهشگران علو م انسانی. تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، 47(1)، 49-64.doi: 10.22059/JLIB.2013.36211

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (6 آذر 1398). رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی ایران سال 1397-1396. برگرفته از https://ur.isc.gov.ir/

تاج‌الدّینی، اورانوس؛ اعظمی، محمد؛ و موسوی، علی‌سادات (1395). تبیین سیر تبدیل ایده به پدیده در علوم انسانی ایران. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 27(4)، 83-101.

حافظ‌نیا، محمدرضا (1396). مقدم‌های بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت.

حسینی، محمدعلی؛ کرمانشاهانی، فهیمه؛ احمدی، سلیمان؛ صادقی، طاهره؛ می‌ربها، سمانه؛ و صفاری‌زاده، مریم (1394). وضعیت ترجمان دانش در دانشگاه علوم پزشکی قزوین از دیدگاه اعضای هیئت علمی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 7(2)، 60-52.

صدیقی، مهری (1397). نقش رسانه‌‌های اجتماعی در ارزیابی میزان تأثیر پژوهش‌ها؛ مطالعه موردی حوزه علم‌سنجی. پژوهش‌نامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 34(2)، 792-765.

عرفان‌منش، محمد امین؛ و روحانی، والاعلی (1392). بررسی همبستگی میان شاخصه‌‌های اثرگذاری علمی و اجتماعی پژوهشگران مطالعه موردی: حوزه علم‌سنجی. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 4(16)، 171-145.

عطاپور، هاشم (1395). سنجش اثرگذاری اجتماعی علم: روش‌ها، شاخص‌ها و چالش‌ها. مجموعه مقالات دومین کنفرانس ملی سنجش علم (ص 13-1؛ جلد2)، 6-7 بهمن 1395، دانشگاه اصفهان.

عظیمی، علی؛ صنعت‌جو، اعظم؛ دیانی، محمدحسین؛ و فتاحی، رحمت‌اله (1396). ترجمه دانش و بررسی اثربخشی آن در علوم پزشکی. تعامل انسان و اطلاعات، 4 (2)، 16-1.

مظفری، فاروق امین؛ پاداشی اصل، خورشید؛ شمسی، لقمان؛ و بوداقی، علی (1390). بررسی نقش و جایگاه میان‌رشته ای در رابطه دانشگاه و صنعت. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 4(1)، 40-25. doi: 10.7508/ISIH.2012.13.002

مقیمی، طلیعه؛ آراسته، حمیدرضا؛ و محمدخانی، کامران (1395). مدل پیشبرد دیپلماسی علم و فناوری در کشور از زاویه مطالعات میان‌رشته‌ای نظام‌‌های آموزش عالی و سیاست خارجی؛ مورد مطالعه: دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 8 (4)، 224-195. doi: 10.22035/ISIH.2016.232

Beise, M., & Stahl, H. (1999). Public research and industrial innovations in Germany. Research policy, 28(4), 397-422.

Bornmann, L. (2013). What is societal impact of research and how can it be assessed? A literature survey. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 64(2), 217-233. doi: 10.1002/asi.22803

Bornmann, L. (2015). Measuring impact in research evaluations: a thorough discussion of methods for, effects of and problems with impact measurements. Higher Education, 1-13. doi: 10.1007/s10734-016-9995-x

Bornmann, L., & Marx, W. (2014). How should the societal impact of research be generated and measured? A proposal for a simple and practicable approach to allow interdisciplinary comparisons. Scientometrics, 98, 211–219. doi: 10.1007/s11192-013-1020-x

Bornmann, L., Haunschild, R., & Marx, W. (2016). Policy documents as sources for measuring societal impact: how often is climate change research mentioned in policy-related documents?. Scientometrics, 109(3), 1477-1495. doi: 10.1007/s11192-016-2115-y

Buxton, M., & Hanney, S. (1994). Assessing payback from Department of Health Research and Development: preliminary report. HERG research report.

CWTS Leiden Ranking 2019. Retrieved from https://www.leidenranking.com/ranking/2019/list

Gibbons, M., Limoges, C., Nowotny, H., Schwartzman, S., Scott, P., & Trow, M. (1994). The new production of knowledge: The dynamics of science and research in contemporary societies. Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc.

Grant, J. (1999). Evaluating the outcomes of biomedical research on healthcare. Research Evaluation, 8(1), 33-38. doi: 10.3152/147154499781777658

Joly, P. B., Gaunand, A., Colinet, L., Larédo, P., Lemarié, S., & Matt, M. (2015). ASIRPA: A comprehensive theory-based approach to assessing the societal impacts of a research organization. Research Evaluation, 24(4), 440-453. doi: 10.1093/reseval/rvv015

Jones, T. H., & Hanney, S. (2016). Tracing the indirect societal impacts of biomedical research: development and piloting of a technique based on citations. Scientometrics, 107(3), 975-1003. doi: 10.1007/s11192-016-1895-4

Klautzer, L., Hanney, S., Nason, E., Rubin, J., Grant, J., & Wooding, S. (2011). Assessing policy and practice impacts of social science research: the application of the payback framework to assess the future of work programme. Research Evaluation, 20(3), 201-209. doi: 10.3152/095820211X13118583635675

Kousha, K., & Thelwall, M. (2015). Patent citation analysis with Google. Journal of the Association for Information Science and Technology, 68(1), 48-61. doi: 10.1002/asi.23608

Langfeldt, L., & Scordato, L. (2015). Assessing the broader impacts of research: A review of methods and practices (working paper). Retrieved from https://nifu.brage.unit.no/nifu-xmlui/bitstream/handle/11250/282742/NIFUworkingpaper2015-8.pdf?sequence=1

Lewison, G., & Sullivan, R. (2008). The impact of cancer research: how publications influence UK cancer clinical guidelines. British journal of cancer, 98(12), 1944-1950. doi: 10.1038/sj.bjc.6604405

Mansfield, E. (1991). Academic research and industrial innovation. Research Policy, 20(1), 1-12. doi: 10.1016/0048-7333(91)90080-A

Molas-Gallart, J., D’Este, P., Llopis, O., & Rafols, I. (2016). Towards an alternative framework for the evaluation of translational research initiatives. Research Evaluation, 25(3), 235-243. doi: 10.1093/reseval/rvv027

Molas-Gallart, J., Salter, A., Patel, P., Scott, A., & Duran, X. (2002). Measuring third stream activities. Final report to the Russell Group of Universities. Brighton: SPRU, University of Sussex.

Narin, F., Hamilton, K. S., & Olivastro, D. (1997). The increasing linkage between US technology and public science. Research policy, 26(3), 317-330. doi: 10.1016/S0048-7333(97)00013-9

Nason, E., Curran, B., Hanney, S., Janta, B., Hastings, G., O'Driscoll, M., & Wooding, S. (2011). Evaluating health research funding in Ireland: assessing the impacts of the Health Research Board of Ireland's funding activities. Research Evaluation, 20(3), 193-200. doi: 10.3152/095820211X12941371876823

Niederkrotenthaler, T., Dorner, T.E., & Maier, M. (2011). Development of a practical tool to measure the impact of publications on the society based on focus group discussions with scientists. BMC public Health, 11, 588. doi: 10.1186/1471-2458-11-588

Phillips, P., Moutinho, L., & Godinho, P. (2017). Developing and testing a method to measure academic societal impact. Higher Education Quarterly, 00, 1–20. doi: 10.1111/hequ.12154

Priem, J., Taraborelli, D., Groth, P., & Neylon, C. (2010). Altmetrics: A manifesto. Retrieved from http://altmetrics.org/manifesto

Solans-Domènech, M., MV Pons, J., Adam, P., Grau, J., & Aymerich, M. (2019). Development and validation of a questionnaire to measure research impact. Research Evaluation, 28(3), 253-262. doi: 10.1093/reseval/rvz007

Spaapen, J., & Van Drooge, L. (2011). Introducing ‘productive interactions’ in social impact assessment. Research Evaluation, 20(3), 211-218. doi: 10.3152/095820211X12941371876742

Thelwall, M., & Maflahi, N. (2015). Guideline references and academic citations as evidence of the clinical value of health research. Journal of the Association for Information Science and Technology. doi: 10.1002/asi.23432

Weißhuhn, P., Helming, K., & Ferretti, J. (2017). Research impact assessment in agriculture—A review of approaches and impact areas. Research Evaluation, 27(1), 36-42. doi: 10.1093/reseval/rvx034

مراجع

دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 51تابستان 1400صفحه 1-32

دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 51
تابستان 1400
صفحه 1-32