استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران، ایران.
چکیده
مفهوم کلیدی «گذار» بیشتر در نظریات نوسازی و توسعه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. برخی از نظریه‌پردازان توسعه با ملاک قرار دادن شاخص‌هایی در حوزه‌های اقتصاد، سیاست و فرهنگ، حرکتی خطی از جامعه سنتی به جامعه مدرن را تصویر کرده‌اند و به‌ویژه برای مرحله میانی (دوره گذار) ویژگی‌های را برشمرده‌اند. مهم‌ترین کاستی چنین نگرشی آن است که به بررسی بخشی از شاخص‌های عینی بسنده می‌کند و از صورت‌بندی و تحلیل علل شکل‌گیری اندیشه‌های سیاسی در جوامع در حال گذار ناتوان می‌ماند؛ ازاین‌رو، مقاله حاضر با مبنا قرار دادن رویکرد ماکس وبر، به باز‌تعریف سه مفهوم جامعه سنتی، جامعه در حال گذار و جامعه مدرن پرداخته است. گسستگی بین واقعیت‌های زندگی سیاسی، اجتماعی و پاسخ‌های چهارچوب فکری حاکم بر جامعه، یا ناتوانی آن چهارچوب از تبیین واقعیت‌ها سبب می‌شود که جامعه وارد دوران گذار شود. مهم‌ترین ویژگی جامعه در حال گذار، بروز بحران معناست. بین این بحران و شکل‌گیری اندیشه سیاسی همبستگی وجود دارد. در واقع، اندیشه سیاسی بخشی از پاسخ نخبگان فکری یک جامعه به بحران معنایی است که در آن جامعه احساس می‌شود. در نتیجه، این سیر بحث، بهره‌گیری از نگاهی میان‌رشته‌ای را در پژوهش درباره دوره گذار ضروری می‌سازد و مباحث و یافته‌های حوزه‌هایی چون اندیشه سیاسی، جامعه‌شناسی سیاسی و حتی مردم‌شناسی را وارد تحلیل این مفهوم می‌کند.
Society in Transition: Re-defining the conception in an interdisciplinary view
چکیده [English]
The conception “Transition” is one of which is commonly studied and examined in theories of modernization and development. Some scholars of development use the standards of economics, politics and culture, and see the linear transition from a traditional society to a modern one and by dividing the phase into three steps, describe some feature for transition. However, this attitude has some difficulties, in which the most important is that it emphasizes on material aspects and neglects the factors which cause formation of political thoughts in a society in transition. This study while uses Max Weber’s approach, re-defines concepts of traditional society, society in transition, and modern society. Findings indicate that disconnection between the social and political facts, in one side and the intellectual responses in another side or incapability to face the current facts lead to transition of society. The most important feature of a society in transition is crisis of meaning. There is correlation between this crises and formation of political thoughts. In fact, political thought is part of the intellectual responses to the crisis of meaning which is prevalent in the society. So, “transition” as an academic concern needs an interdisciplinary view to be discussed and analyzed; therefore, it requires courses like political theory, political sociology, and even anthropology to combine and analyze the conception of transition.
کلیدواژه ها [English]
society, Tradition, modernity, Political thought, Crisis of Meaning
ابتدای صفحه
