نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسنده

دانشیار آموزش عالی، مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، تهران، ایران

چکیده

در این مقاله به آینده‌های محتملی خواهیم پرداخت که بر اثربحران کرونا پیش‌روی آموزش عالی قرار خواهد گرفت. این مقاله از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی‌ـ‌اکتشافی و از نظر روش، زمینه‌یاب مقطعی است. آینده‌پژوهی به‌عنوان یک حوزهٔ میان‌رشته‌ای جهت‌گیری این مقاله را تشکیل می‌دهد نحوهٔ جمع‌آوری داده‌ها میدانی است. داده‌ها از طریق ابزار پرسش‌نامهٔ بسته محقق‌ساخته گردآوری شد. در تهیه پرسش‌نامه از مقیاس گاتمن استفاده شد. پاسخگویان جمعی از خبرگان و متخصصان آموزش عالی هستند که به‌صورت راهبردی و هدفمند انتخاب شدند. نتایج در قالب سناریوهای آینده ارائه شده‌اند. سناریوهای محتمل برای کشف و اعتباربخشی سناریو مرجح در اختیار عده‌ای از خبرگان آموزش عالی قرار گرفت. در پیمایش مربوط به اعتباربخشی، 84 نفر از متخصصان و صاحب‌نظران آموزش عالی مشارکت داشتند. سناریوهای محتمل در هفت مؤلفه سازماندهی شدند: 1) هویت و جایگاه دانشگاه؛ 2) توجه به پایداری 3) ورود به دانشگاه؛ 4) تغییر سبک زندگی دانشگاهی؛ 5) بین‌المللی‌شدن؛ 6) یادگیری الکترونیکی؛ و 7) حکمرانی و مدیریت. یافته‌ها نشان داد خبرگان آموزش عالی اصل وجود تأثیرات و پیامدهای بحران کووید‌ـ‌‌19 برآموزش عالی را پذیرفته‌اند. همچنین، از دیدگاه آنان این تأثیرات بسیط و ساده نبوده و دارای ابعاد وسیع و متنوّعی است. همان‌گونه‌که ملاحظه شد، در هر یک از ابعاد هفت‌گانهٔ معطوف به آینده حداقل یک سناریو مرجّح با میانگین بالای 50درصد موافق وجود دارد. سه روند کلان که بیشترین احتمال وقوع را از نظر پاسخگویان دارند به ترتیب عبارت‌انداز: 1) تقویت یادگیری الکترونیکی(اما نه به‌صورت تحوّل بنیادین و مجازی‌شدن کامل)؛ 2) تغییر در سبک زندگی دانشگاهی؛ و 3) توجه بیشتر به مقولهٔ پایداری. این سه روند بیشترین سناریوهای مرجّح را در درون خود جای داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

وندل، بل (1391). مبانی آینده‌پژوهی: تاریخچه، اهداف ودانش (جلد اول؛ مترجمان: مصطفی تقوی و محسن محقق). تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم وفنّاوری دفاعی.

Bolton, P., & Hubble, S. (Apr. 17, 2020). Coronavirus: Update implications for the further and higher education sectors. House of Commons Library, Reterived from https://commonslibrary.parliament.uk/research-briefings/cbp-8893/

Fernandez, A. A., & Shaw, G. P. (2020). Academic leadership in a time of crisis: The coronavirus and COVID‐19. Journal of Leadership Studies, 14(1), 39–45. doi:10.1002/jls.21684

Godet, M. (1999). Scenarios and strategies: A toolbax for scenario planning. Paris: LIPS.

IAP (2011).  The Science and technology in society (STS) forum. InterAcademy Partnershi, Reterived from  https://www.interacademies.org/event/science-and-technology-society-sts-forum

International Association of Universities (2020). COVID-19: Higher education challenges and responses Reterived from https://www.iau-aiu.net/Covid-19-Higher-Education-challenges-and-responses

Jindal Global University (Jun. 29, 2020). Impact of COVID-19 on higer education-Challenges and opportunities. Reterived from http://jgu.edu.in/blog/2020/06/29/impact-of-covid-19-on-higher-education-challenges-opportunities/

Joshua, K. (Apr. 1, 2020). Teaching and learning after COVID-19. Inside Higher Ed, Reterived from https://www.insidehighered.com/digital-learning/blogs/learning-innovation/teaching-and-learning-after-covid-19

Kumar, D. (Apr. 29, 2020). Impact of COVI-19 on higher education. Higher Education Digest, Reterived from https://www.highereducationdigest.com/impact-of-covid-19-on-higher-education

Nathan, S. (May 11, 2020). Where does higher education go from Here? Reterived from https://www.al-fanarmedia.org/2020/05/future-higher-education-go-from-here/

World Bank (2020). Tertiary education and Covod-19 crisis. Reterived from http://pubdocs.worldbank.org/en/621991586463915490/WB-Tertiary-Ed-and-Covid-19-Crisis-for-public-use-April-9.pdf

World Bank Group (2020). The COVID-19 crisis response: Supporting tertiary education for continuity, adaptation, and innovation. Reterived from https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/34571?show=full

CAPTCHA Image