نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

• آمنه عباسی ¹
• امیر ملکی ²
• رسول صادقی ³
• قادر بالاخانی ⁴

¹ دانشجوی دکتری، گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور تهران، ایران

³ دانشیار جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران، ایران

⁴ استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور، ایران

چکیده

مطالعه‌ی حاضر با هدف ترکیب کمی نتایج پژوهش‌های انجام‌شده در در ارتباط با عوامل تأثیرگذار بر نگرش‌ها، تمایلات و قصد باروری در ایران صورت گرفته است. بدین‌منظور با استفاده از روش فراتحلیل و نرم‌افزار جامع فراتحلیل (CMA3) تعداد 26 مطالعه در بازه‌ی زمانی 1389 تا 1398 بررسی شده است. تعداد 16 مطالعه به بررسی تمایلات و قصد باروری و تعداد 10 مقاله نیز به بررسی نگرش‌های فرزندآوری پرداخته‌اند. نتایج نشان داد تأثیر متغیرهای تحصیلات، سن ازدواج، تعداد فرزندان موجود، مشارکت اقتصادی- اجتماعی، فردگرایی، نگرش به اشتغال، در معرض رسانه‌های خارجی، و استفاده از اینترنت بر تمایل و قصد باروری منفی بوده و در مقابل، متغیرهای سن، سکونت روستایی، درآمد، دینداری، حمایت اجتماعی، تعداد خواهر و برادر، و کیفیت زندگی نیز بر تمایل و قصد باروری اثر مثبت داشته‌اند. اندازه اثر این متغیرها همگی زیر 3/0 بوده و بیشترین میزان اندازه‌ی اثر متعلق به متغیرهای فردگرایی (296/0-) و تعداد فرزندان موجود (224/0-) است. همچنین از بین متغیرهای تأثیرگذار بر نگرش‌های فرزندآوری، تأثیر درآمد و اختلاف سنی با همسر مثبت بوده و در مقابل، سرمایه و مصرف فرهنگی، تحصیلات، پایگاه اقتصادی- اجتماعی، سن و شبکه‌های مجازی اثری منفی نیز داشتند. اندازه اثر این متغیرها همگی زیر 3/0 بوده و بیشترین میزان اندازه‌ی اثر متعلق به متغیرهای درآمد (272/)0 و سن (258/0-) است. از اینرو، عوامل و نیروهای اجتماعی متعددی در تغییر نگرش به فرزند و کاهش فرزندآوری اثرگذار بوده‌اند که حاکی از ناهمگونی‌های موجود در جامعه‌ی ایرانی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• تمایلات
• قصد باروری
• نگرش‌ فرزندآوری
• فراتحلیل
• اندازه اثر

موضوعات

• جمعیت شناسی