آینده پژوهی
محسن طاهری دمنه؛ علی ذاکری؛ ابوالفضل اسدنیا
چکیده
حرکت از فضای رشتگی به سمت گفتمان‌های میانرشتهای با تمرکز بر حل مسائل واقعی، به یک روند مهم در آموزش عالی تبدیل شده و نسل‌های آتی دانشگاه‌ها به سمت میانرشتهای شدن پیش خواهند رفت. در این میان مطالعات نظام‌مند آینده‌ها یا آینده‌پژوهی نیز مورد توجه دانشگاهیان در رشته‌های مختلف قرار گرفته است. در این مقاله به‌منظور بررسی ...
بیشتر
حرکت از فضای رشتگی به سمت گفتمان‌های میانرشتهای با تمرکز بر حل مسائل واقعی، به یک روند مهم در آموزش عالی تبدیل شده و نسل‌های آتی دانشگاه‌ها به سمت میانرشتهای شدن پیش خواهند رفت. در این میان مطالعات نظام‌مند آینده‌ها یا آینده‌پژوهی نیز مورد توجه دانشگاهیان در رشته‌های مختلف قرار گرفته است. در این مقاله به‌منظور بررسی جایگاه مطالعات آینده‌پژوهانه در حوزه‌های دانشی گوناگون و با استفاده از روش فراتحلیل کیفی، به بررسی اندازه و پراکندگی ورود حوزه‌های دانشگاهی مختلف به بحث آینده‌پژوهی پرداخته شده است. بدین جهت در مجموع 737 مقاله علمی، که توسط دانشگاهیان رشته‌های مختلف و با محوریت آینده‌پژوهی در ایران به چاپ رسیده‌اند، جمع‌آوری و در 19 حوزۀ کلی و 350 حوزۀ فرعی دسته‌بندی شدند. این دسته‌بندی ملاک فراتحلیل موضوعی مقالات در زمینۀ آینده‌پژوهی است که نشان می‌دهد در حوزه‌های برنامه‌ریزی جغرافیایی، «امنیت» و «آینده‌نگاری سازمانی» به ترتیب بیشترین میزان فعالیت و در حوزه‌های ورزش، «مطالعات زنان» و «آیندۀ حرفه»، کمترین میزان فعالیت در زمینه آینده‌پژوهی را داشته‌اند. نتایج این مقاله تراز خوبی برای مشخص‌کردن خلأ‌های پژوهشی در زمینۀ آینده‌پژوهی است و همچنین نقاط ضعف فعالیت‌های میانرشتهای در این حوزه را آشکار می‌سازد.
جمعیت شناسی
آمنه عباسی؛ امیر ملکی؛ رسول صادقی؛ قادر بالاخانی
چکیده
مطالعه‌ی حاضر با هدف ترکیب کمی نتایج پژوهش‌های انجام‌شده در در ارتباط با عوامل تأثیرگذار بر نگرش‌ها، تمایلات و قصد باروری در ایران صورت گرفته است. بدین‌منظور با استفاده از روش فراتحلیل و نرم‌افزار جامع فراتحلیل (CMA3) تعداد 26 مطالعه در بازه‌ی زمانی 1389 تا 1398 بررسی شده است. تعداد 16 مطالعه به بررسی تمایلات و قصد باروری و تعداد 10 مقاله ...
بیشتر
مطالعه‌ی حاضر با هدف ترکیب کمی نتایج پژوهش‌های انجام‌شده در در ارتباط با عوامل تأثیرگذار بر نگرش‌ها، تمایلات و قصد باروری در ایران صورت گرفته است. بدین‌منظور با استفاده از روش فراتحلیل و نرم‌افزار جامع فراتحلیل (CMA3) تعداد 26 مطالعه در بازه‌ی زمانی 1389 تا 1398 بررسی شده است. تعداد 16 مطالعه به بررسی تمایلات و قصد باروری و تعداد 10 مقاله نیز به بررسی نگرش‌های فرزندآوری پرداخته‌اند. نتایج نشان داد تأثیر متغیرهای تحصیلات، سن ازدواج، تعداد فرزندان موجود، مشارکت اقتصادی- اجتماعی، فردگرایی، نگرش به اشتغال، در معرض رسانه‌های خارجی، و استفاده از اینترنت بر تمایل و قصد باروری منفی بوده و در مقابل، متغیرهای سن، سکونت روستایی، درآمد، دینداری، حمایت اجتماعی، تعداد خواهر و برادر، و کیفیت زندگی نیز بر تمایل و قصد باروری اثر مثبت داشته‌اند. اندازه اثر این متغیرها همگی زیر 3/0 بوده و بیشترین میزان اندازه‌ی اثر متعلق به متغیرهای فردگرایی (296/0-) و تعداد فرزندان موجود (224/0-) است. همچنین از بین متغیرهای تأثیرگذار بر نگرش‌های فرزندآوری، تأثیر درآمد و اختلاف سنی با همسر مثبت بوده و در مقابل، سرمایه و مصرف فرهنگی، تحصیلات، پایگاه اقتصادی- اجتماعی، سن و شبکه‌های مجازی اثری منفی نیز داشتند. اندازه اثر این متغیرها همگی زیر 3/0 بوده و بیشترین میزان اندازه‌ی اثر متعلق به متغیرهای درآمد (272/)0 و سن (258/0-) است. از اینرو، عوامل و نیروهای اجتماعی متعددی در تغییر نگرش به فرزند و کاهش فرزندآوری اثرگذار بوده‌اند که حاکی از ناهمگونی‌های موجود در جامعه‌ی ایرانی می‌باشد.
EndNote