فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای ارسال مقاله جدید

اصلاحات بعد از اخذ پذیرش

فرم ها و دستورالعمل ها

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

روان‌شناسی توسعه: از درماندگی آموخته‌شده تا توسعه

نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، اصفهان، ایران

2 استادیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، اصفهان، ایران

3 استادیار روان شناسی، گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، اصفهان، ایران

چکیده

نظریه درماندگی آموخته‌شده توسط مارتین سلیگمن در اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 میلادی ارائه گردید. براساس این نظریه، آموخته‌های ذهنی پیشین در عملکرد پیش رو تأثیر شگرفی دارد. درماندگی آموخته‌شده به افراد می‌آموزد که ماندن در درماندگی آموخته‌شده آن‌ها را به انفعال و بی‌تحرکی می‌کشاند و می‌تواند افراد را درمرداب عقب ماندگی، ثابت نگه دارد. این‌که چه زیرساخت‌های روانی جامعه را به سمت توسعه رهنمون می‌کند و یا چه عوامل روانی انفعال جوامع را در پی دارد، از جمله مواردی بود که محقق را به کنکاش در این خصوص سوق داد.هدف از نگارش این مقاله شناسایی عوامل روانی تأثیرگذار در روند توسعه و نقش این عوامل در پیشبرد توسعه در کشورهای کمترتوسعه‌یافته است. در این مقاله، نوعی همبستگی و رابطه علی و معلولی میان متغیر مستقل (نقش درماندگی آموخته‌شده) بر متغیر وابسته (روند توسعه) وجود دارد. روش جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی است. یافته‌ها نشان داد که تفاوت بین خود واقعی و خود آرمانی آغازگر تنش و تضاد فکری است و چنین روندی با این تفکر همراه است که هرچه در جهت برون‌رفت از درماندگی تلاش شود، موفقیت و پیشرفتی حاصل نمی‌شود و این دقیقاً همان مبانی‌ای است که سلیگمن در درماندگی آموخته‌شده می‌آموزد. از آنجا که خودپنداره فرد از واقعیت برمبنای عدم توانایی خود در حل مشکلات و به‌دنبال آن عدم تبدیل‌شدن به یک فرد و جامعه توسعه‌یافته قرار دارد، فرد هیچ‌گونه تلاشی در جهت فائق آمدن بر شرایط مستولی ندارد. اینجاست که با درماندگی آموخته‌شده مواجه هستیم. به نظر می‌رسد راه برون‌رفت از درماندگی آموخته‌شده، بیشتر از آن‌که جنبه فناورانه داشته باشد، ریشه در مشکلات روانی فرد، و به دنبال آن، جامعه دارد. بنابراین، بهترین گزینه در این مسیر می‌تواند استمداد ازروان‌شناسان در جهت درمان و شکستن حلقه بسته درماندگی آموخته‌شده‌ باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
آزبورن، پیتر (1391). هنرمفهومی (مترجم: نغمه رحمانی). تهران: مرکب سفید.
ادگار، اندرو؛ و سج‏ویک، پیتر (1387). مفاهیم بنیادی نظریه فرهنگی (مترجم: مهران مهاجر و محمد نبوی). تهران: آگه.
احمدوند، شجاع؛ و حمیدی، سمیه (1392). چهار روایت در فهم معنای مطالعات میان‌رشته‏ای. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 6(1)، 54-31. doi: 10.7508/isih.2014.21.002
انگلیس، دیوید؛ و هاگسون، جان (1395). جامعه‌شناسی هنر: شیوه‌های دیدن (مترجم: جمال محمدی). تهران: نی.
برنز، اریک (1381). میشل فوکو (مترجم: بابک احمدی). تهران: ماهی.
برت،‌ تری (1394). نقد هنر: شناخت هنر معاصر (مترجم: کامران غبرایی). تهران: نیکا.
پین، مایکل (1379). بارت، فوکو، آلتوسر (مترجم: پیام یزدانجو). تهران: مرکز.
راش، مایکل (1387). رسانه‏های نوین در هنر قرن20 (مترجم: بیتا روشنی). تهران: نظر.
رشیدیان، عبدالکریم (1394). فرهنگ پسامدرن. تهران: نی.
هیوبرت، دریفوس؛ و رابینو، پل (1379). میشل فوکو فراسوی ساخت‌گرایی و هرمنوتیک (مترجم: حسین بشیریه). تهران: نی.
صابر، زینب؛ و ضیاءشهابی، پرویز (1391) .تبیین جنون در هنر به مثابه رهایی در تلقی نیچه‏ای فوکو، با تأکید بر نقاشی‎های گُیا. شناخت، 5(1)، 64-41.
طاهری، محبوبه؛ و افضل‌طوسی، عفت (1402 الف). تأملی پدیدارشناسانه بر تجربه زیباشناختی در هنر زیست محیطی معاصر (مطالعه موردی: پروژه آب و هوا). مبانی نظری هنرهای تجسمی، 8(1)، 160-146. doi: 10.22051/JTPVA.2023.40526.1422
طاهری، محبوبه؛ و افضل‌طوسی، عفت (1402 ب). بازشناسی کنش‌ورزی سیاسی هنر زیست‌محیطی معاصر با رویکرد ارج‏شناسی در نظریه‌‏انتقادی (مطالعه‌موردی: اکتیویسم لیبریت‌تیت و سمفونی درختان آبی). نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی، 28(2)، 43-31. doi: 10.22059/jfava.2023.349220.666992
عباسی، مسلم؛ و آریایی‌نیا، مسعود (1388). دیرینه‌شناسی علوم انسانی در گفتار پسااستعماری. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 2(2)، 212-189. doi: 10.7508/ijcr.2009.06.009
قجری، حسینعلی؛ و نظری، جواد (1392). کاربرد تحلیل گفتمان در تحقیقات اجتماعی. تهران: جامعه‏شناسان.
لوسی‏اسمیت، ادوارد (1382). مفاهیم و رویکردها در آخرین جنبش‏های هنری قرن بیستم (مترجم: علیرضا سمیع‏آذر). تهران: نظر.
مکاریک، ایرنا ریما (1393). دانش‏نامه نظریه‏های ادبی معاصر (مترجم: مهران مهاجر و محمد نبوی). تهران: آگه.
میه، کاترین (1392). هنر معاصر تاریخ و جغرافیا (مترجم: مهشید نونهالی). تهران: نظر.
کرباسی‏زاده، علی؛ و ساکی، فاطمه (1397). نسبت انسان و خدا در اپیستمه‌های سه‌گانه، متافیزیک، 10(26)، 70-51. doi:10.22108/mph.2018.92978.0
کچویان، حسین (1382). فوکو و دیرینه‏شناسی دانش. تهران: دانشگاه تهران.
کلانتری، عبدالحسین (1391). گفتمان از سه منظر زبان‌شناختی، فلسفی و جامعه‌شناختی. تهران: جامعه‌شناسان.
ویکس،‌ رابرت (1389). فوکو. دانشنامه زیبایی‏شناسی (ویراستار: بریس‎گات؛ و دومنیک مک‏آیور اویس) (مترجم: منوچهر صانعی‌دره‌بیدی؛ امیرعلی نجومیان؛ شیده احمدزاده؛ بابک محقق؛ مسعود قاسمیان؛ و فرهاد ساسانی). تهران: متن.
وارد، گلن (1383). پست‎مدرنیسم (مترجم: قادر فخررنجبر؛ و ابوذر کرمی). تهران: ماهی. (تاریخ اصل اثر 2003)
Randerson, J. (2018). Weather as Medium: Toward a Meteorological Art. Cambridge, MA: MIT Press.
Baio, C., & Solomon, L. H. (2018). Culturas degenerativas: Experimentacoes em torno de uma rede. “Biohibr”da". Revista Cientí­fica/FAP, 19(2). doi: 10.33871/19805071.2018.19.2.2433
Baio, C., &Solomon, L. H. (Apr. 14. 2019). Degenerative Cultures. ClimaCom – Micelial Fabulations. Reterived from http://climacom.mudancasclimaticas.net.br/?p=10933
Baio, C., Solomon, L.H. & Schwartz, J.S. (2017) Degenerative cultures: Corrupting the algorithms of modernity, In The 20th Generative Art Conference GA2017, Ravenna, Italy.
Balke, F. (2020). Episteme. In: Kammler, C., Parr, R., Schneider, U.J. (Eds.). Foucault-Handbuch. J.B. Metzler, Stuttgart. doi: 10.1007/978-3-476-05717-4_55
Bishop, C. (2006). Participation (Documents of Contemporary Art), London: Whitechapel.
Born, G., & Barry, A. (2010). Art-science. Journal of Cultural Economy, 3(1), 103–119.  doi: 10.1080/17530351003617610
Bukdahl, E. M. (2018). Olafur Eliasson, art as embodied and interdisciplinary experience: In dialogue with Else Marie Bukdahl. Aesthetic Experience and Somaesthetics, 59–70. doi: 10.1163/9789004361928_006
Cavicchioli, R., et. al. (2019). Scientists’ warning to humanity: microorganisms and climate change. Nature Reviews Microbiology, 17(9), 569–586. doi: 10.1038/s41579-019-0222-5
Colavito, M., Satink Wolfson, B., Thode, A. E., Haffey, C., & Kimball, C. (2020). Integrating art and science to communicate the social and ecological complexities of wildfire and climate change in Arizona, USA. Fire Ecology, 16(1). doi: 10.1186/s42408-020-00078-w
Dreyfus, H.L. & Rabinow, P. (1983). Michel foucault, beyond structuralism and hermeneutics, Chicago: The University of Chicago Press.
Duncan, C. (2005). Civilizing rituals: Inside public art museums, New York: Routledge.
Duxbury, L. (2010). A change in the climate: New interpretations and perceptions of climate change through artistic interventions and representations. Weather, Climate, and Society, 2(4), 294–299. doi: 10.1175/2010wcas1053.1
Foucault, M. (1961). Foucault live: Collected interviews, 1961–84. In L. Sylvère (Ed.), (J. Johnston, & L. Hochroth, Trans.). New York: Semiotext.
Foucault, M. (1966). Les mots et les choses. Paris: Éditions Gallimard.
Foucault, M. (1969). L'archéologie du savoir. Paris: Gallimard.
Foucault, M. (1972). The archaeology of knowledge. London: Tavistock.
Foucault, M. (1983). This is not a pipe. Berkeley: University of California Press.
Foucault, M. (2002). The order of things: An archaeology of the human sciences. London: Routledge.
Gabrys, J., & Yusoff, K. (2012). Arts, sciences and climate change: practices and politics at the threshold. Science as Culture, 21(1), 1–24. doi: 10.1080/09505431.2010.550139
Galanter, P. (2016). Generative art theory. In C. Paul, A Companion to Digital Art (pp. 146–180). Portico. doi: 10.1002/9781118475249.ch5
Golledge, N. R., Keller, E. D., Gomez, N., Naughten, K. A., Bernales, J., Trusel, L. D., & Edwards, T. L. (2019). Global environmental consequences of twenty-first-century ice-sheet melt. Nature, 65–72. doi: 10.1038/s41586-019-0889-9
Haraway, D. (1988). Situated knowledges: The science question in Feminism and the privilege of partial perspective. Feminist Studies, 14(3), 575. doi: 10.2307/3178066
Hein, H. (1996). What is public art?: Time, place, and meaning. Journal of Aesthetics and Art Criticism, 54(1), 1.  doi: 10.2307/431675
Helguera, P. (2011). Socially engaged art. New York: Jorge Pinto Books.
Henderson, L. D. (1999). The large glass seen anew: Reflections of contemporary science and technology in Marcel Duchamp's “Hilarious Picture”, Leonardo, 32(2), 113-126.  doi: 10.1162/002409499553091
Henderson, L. D. (2005). Duchamp in context: Science and technology in the large glass and related. Princeton University Press.  
Henderson, L. D. (2019). Connecting thereads: Duchamp’s readymades and large glass project in context, 1913-14. The Nordic Journal of Aesthetics, 28(57–58), 65–86. doi: 10.7146/nja.v28i57-58.114850v
Holton, G. (2001). Henri Poincaré, Marcel Duchamp and Innovation in Science and Art. Leonardo, 34(2), 127–134. doi: 10.1162/002409401750184681
Juliao, D. (February. 20, 2018). The Large Glass by Marcel Duchamp: Analysis & Related Works. Study.com, Retrieved from https://study.com/academy/lesson/the-large-glass-by-marcel-duchamp-analysis-related-works.html
Khan, Z. (Sep. 26, 2019). Michael Pinsky’s Pollution Pods at the UN stirred dialogue on climate change. Stirworld, Reterived from https://www.stirworld.com/see-news-michael-pinsky-s-pollution-pods-at-the-un-stirred-dialogue-on-climate-change
Kuchinskaya, O. (2018). Connecting the dots: Public engagement with environmental data. Environmental Communication, 12(4), 495–506. doi: 10.1080/17524032.2017.1289106
Lesaffre, M., & Leman, M. (2020). Integrative Research in Art and Science: A Framework for Proactive Humanities. Critical Arts, 34(5), 39–54. doi: 10.1080/02560046.2020.1788616
Lever-Tracy, C. (2008). Global earming and dociology. Current Sociology, 56(3), 445–466. doi: 10.1177/0011392107088238
Lippard, L.R. (Ed.) (1997). Six years: The dematerialization of the art object from 1966 to 1972 (Vol. 364). Berkeley, LA and London: university of California Press.
Locher, P. (2011). Contemporary Experimental Aesthetics: State of the Art Technology. I-Perception, 2(7), 697–707.  doi: 10.1068/i0449aap
McLuhan, M. (1997). The Relation of Environment to Anti-Environment. In Marshall McLuhan Essays: Media Research, Technology, Art, Communication, (M. A. Moos Edit.) 110–119. New York & London: Routledge.
Perovich, L. J. (2018). Environmental art: A path to civic progress in a time of policy retreat in the United States. Cogent Arts & Humanities, 5(1), 1523269. doi: 10.1080/23311983.2018.1523269
Phillips, C. F. (2019). Affect and the Anthropocene: the art artefact and ecological grie (Unpublished doctoral dissertation). University of Tasmania.  doi:10.25959/100.00031903
Pinsky, M, & Sommer, L. (2020). Pollution pods: can art change people’s perception of climate change and air pollution?, Field Actions Science Reports. The Journal of Field Actions, (Special Issue 21), 90-95.
Rutten, K. (2018). Participation, art and digital culture. Critical Arts, 32(3), 1–8. doi: 10.1080/02560046.2018.1493055
Scott, J. (2010). Artists-Who-Care! Shared Perspectives on Social and Ethical Responsibility. Artists-in-Labs Networking in the Margins, 43–59. doi: 10.1007/978-3-7091-0321-0_5
Scott, J. (2016). Suggested Discourses for more Art_Sci Collaborations. Artists-in-Labs: Processes of Inquiry, 24–35.  doi: 10.1515/9783990437186-005
Sippel, S., Meinshausen, N., Fischer, E. M., Székely, E., & Knutti, R. (2020). Climate change now detectable from any single day of weather at global scale. Nature Climate Change, 10(1), 35–41.  doi: 10.1038/s41558-019-0666-7
Snow, C. P. (2012). The Two Cultures, Cambridge: Cambridge University Press.
Sommer, L. K., Swim, J. K., Keller, E., & Klöckner, C. A. (2019). “Pollution Pods”: The merging of art and psychology to engage the public in climate change. Global Environmental Change, 59, 101992. doi: 10.1016/j.gloenvcha.2019.101992
Sommer, L. K., Swim, J. K., Keller, E., & Klöckner, C. A. (2019). “Pollution Pods”: The merging of art and psychology to engage the public in climate change. Global Environmental Change, 59, 101992. doi: 10.1016/j.gloenvcha.2019.101992
Stephens, E. (2020). Speculative biology: precarious life in art and science resurrection projects. Continuum, 34(6), 870–886. doi: 10.1080/10304312.2020.1842128
Waite, C. T. (2019). The poetics of ice and its intimations: Ice-Time–Ice in the anthropocene. In M. Sherman (Ed.), International Opportunities in the Arts (pp. 149-173), Vernon Press Series in Art.
Waite, C.T. (Jun. 1-3, 2017). Ice-Time: Art-Science Expedition Field Report. Converge: Disciplinarities and Digital Scholarship, Reterived from https://oaks.kent.edu
Wang, L. (Apr. 26, 2018).  from around the world. Inhabitat, Reterived from https://inhabitat.com/pollution-pods-let-visitors-taste-pollution-from-around-the-world/
Webb, R. (March. 16, 2007). Tesseract. Wikimedia, Retrieved from https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Schlegel_wireframe_8-cell.png
Weintraub, L. (2012). To life!: eco art in pursuit of a sustainable planet. Berkeley: Univ of California Press.
Wilson, S. (2002). Information arts: intersections of art, science, and technology. Cambridge, M: AMIT Press.
Zandalinas, S. I., (2021). Global warming, climate change, and environmental pollution: Recipe for a multifactorial stress combination disaster. Trends in Plant Science, 26(6), 588–599. doi: 10.1016/j.tplants.2021.02.011
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی
دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 59
تیر 1402
صفحه 173-193
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 22 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 19 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 15 خرداد 1402
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار