نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی
نویسنده
عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم.
چکیده
آنچه یک پژوهش علمی را از یک پژوهش غیرعلمی جدا میکند و موجب اعتبار و یا بیاعتباری آن میشود، روششناسی پژوهش است.بسیاری از مشکلات و چالشهای اساسی بهویژه در مطالعات حوزه علوم انسانی ناشی از ابهام روششناختی آنهااست. ملاحظات روشی بهویژه در پژوهشهایی مانند مطالعات حوزه جنسیت که در چارچوب یک رشته خاص علمی نمیگنجند، بهدلیل ماهیت و ابعاد پیچیده آنها از دقت و حساسیت بیشتری برخوردار است. ازاینرو مقاله حاضر با نگاهی به جنبههای روششناختی پژوهشهای انجامشده درباره تأثیر متغیر جنسیت بر رضایت شغلی اعضای هیئت علمی،با استفاده از رویکرد کیفی و تکنیک مرور سیستماتیک تلاش کرده است بهصورت عینی توجه محققان را به ضرورت، اهمیت و نقش ملاحظات روششناختی در شناخت و تبیین عمیقتر مسئله پژوهش و دستیابی به پاسخ شفاف، دقیق و منطبق با واقعیت برای حل مسئله و دستیابی به هدف پژوهش جلب کند. یافتههای این مطالعه حاکی از وجود دو مشکل عمده در پژوهشهای مورد بررسی بوده است: یکی وجود ابهام و عدم شفافیت در بیان مسئله پژوهش و دیگری گرایش به استفاده از یک روش پژوهش واحد (کمی) بدون توجه به تفاوت ماهیت و ابعاد حوزههای مورد پژوهش. بهنظر میرسد در پژوهش در مورد حوزههایی مانند جنسیت، بهمنظور شناخت عمیقتر و دستیابی به پاسخی معتبر و شفافتر، استفاده از رویکردترکیبی، گزینه مطمئنتری خواهد بود.
کلیدواژهها
اصغری، فیروزه (1386). زنان و مدیریت آموزش عالی. در: مجموعه مقالات زنان و آموزش عالی، تهران: دفتر برنامهریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.
اصل سلیمانی، حسین؛ مشکانی، زهرا سادات (1386). بررسی رضایت شغلی اعضای هیئت علمی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران و عوامل مؤثر بر آن. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، 65 (13)، 63-59.
ایمان، محمدتقی (1380). نقد روشهای کمی و لزوم توجه به روشهای کیفی در پژوهش رسانهها در ایران. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 16(2)، 147-131.
ایمان، محمدتقی و کلاته ساداتی، احمد (1391). آسیبشناسی روش توسعه علوم انسانی در ایران. راهبرد فرهنگ، 5(19)، 52-27.
ایمان، محمدتقی (1390). مبانی پارادایمی روشهای تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی (چاپ دوم). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
آراسته، حمیدرضا (1382). رضایت شغلی اعضای هیئت علمی دانشآموخته خارج از کشور در ایران. فصلنامه پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی، 27(1)، 126-97.
بازرگان، عباس (1388). روشهای تحقیق آمیخته: رویکردی برتر برای کندوکاو در مسائل نظام آموزشی و حل آنها. مدارس کارآمد، سال دوم سال تحصیلی 1388-1387، 7، 16-12.
بخشی، حمید؛ نوروزی، داریوش (1383). عوامل مؤثر بر ایجاد انگیزش شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. مجله ایرانی آموزش، علوم پزشکی، 4(2)، 41-33.
البرزی، شهلا؛ خیر، محمد (1387). راهکارهای اجرایی حضور زنان در برنامهریزیهای کلان کشور از دیدگاه زنان توانمند دانشگاهی. پژوهش زنان، 6(1)، 7-1.
جانعلیزاده چوببستی، حیدر؛ مقیمی، اعظم؛ امینی، مجید (1387). تبیین جامعهشناختی جایگاه حرفهای زنان دانشگاهی (مطالعه موردی: زنان هیئت علمی دانشگاه اصفهان). پژوهش زنان، 6(2)، 77-44.
جباری، فرحناز؛ رجاییپور، سعید؛ جعفری، سیدابراهیم (1383). بررسی مقایسهای میزان انگیزش شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاههای اصفهان و علوم پزشکی اصفهان براساس نظریه هرزبرگ. دوماهنامه مدیریت اطلاعات سلامت، 1(1)، 15.
جعفرزاده، زهرا؛ فتاحی، رحمتاله (1383). بررسی عوامل مؤثر بر رضایت شغلی اعضای هیئت علمی رشته کتابداری و اطلاعرسانی در ایران. فصلنامه کتابداری و اطلاعرسانی، 25، 17-4.
جواهری، فاطمه؛ داریاپور، زهرا (1387). مشکلات شغلی زنان عضو هیئت علمی دانشگاه. پژوهش زنان، 6(2)، 106-79.
حدادی، نرگس (1382). بررسی تأثیر نقش جنسیتی در احراز پست مدیریت دانشگاهی (پایاننامه کارشناسی ارشد). تهران: دانشگاه الزهراء.
حسنی، محمدحسین (1389). درآمدی بر روششناسی تلفیقی در پژوهشهای میانرشتهای علوم اجتماعی. فصلنامه مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی. 2(4)، 153-137.
حسینی لرگانی، مریم (1385). بررسی مشارکت زنان در سمتهای مدیریت دانشگاهی: موانع و چالشها. تهران: مؤسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی.
خسروی، زهرا (1382). بررسی عوامل فشارآفرین شغلی و تعیین عوامل پیشبینیکننده رضایت شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه الزهرا. فصلنامه مطالعات زنان، 1(3)، 124-89.
خسروی، فریبرز (1387). پژوهشهای شبهمیانرشتهای. فصلنامه کتاب سال، 19(1)، 9.
خورسندی طاسکوه، علی (۱۳۸۸). تنوع گونهشناختی در آموزش و پژوهش میانرشتهای. فصلنامه مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی، 1(4)، 83-57.
رحیمی، حمید؛ رجاییپور، سعید؛ سلیمی، قربانعلی (1385). میزان کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی دانشگاههای دولتی شهر اصفهان. پژوهش در برنامهریزی درسی، 12، 54-41.
رفیعی، محمد؛ جهانی، فرزانه (1390). بررسی رضایت شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اراک در سال 1388. رهآورد دانش، 14(1)، 45-35.
زاهدی، شمسالسادات (1380). پژوهشی پیرامون موقعیت زنان در جامعه دانشگاهی ایران. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
زاهدی، شمسالسادات (1381). تغییرات جایگاه شغلی زنان در دانشگاه. فصلنامه پژوهش زنان، 1(4)، 66.
زاهدی، شمسالسادات (1385). جایگاه شغلی زنان در دانشگاه. تهران: نشر پیوند نو.
زاهدی، شمسالسادات (1394). گذار از نظام ناشایستگی بهسوی شایستهسالاری پژوهشی چندمقطعی درباره وضعیت شغلی زنان دانشگاهی در ایران. پژوهشنامۀ زنان، 6(1)، 95-75.
زمینی، سهیلا؛ حسینینسب، داوود (1388). بررسی رابطه فرهنگ سازمانی با رضایت شغلی در میان اعضای هیئت علمی و کارکنان دانشگاه تبریز. فصلنامه مدیریت فرهنگ سازمانی، 20، 138-121.
ساروخانی، باقر (1372). روشهای تحقیق در علوم اجتماعی (جلد اول، چاپ اول). تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ستوده، نعمت؛ قربانی، راهب؛ حاجی آقاجانی، سعید (1391). بررسی رضایت شغلی و عوامل مؤثر بر آن در اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان، کومش، 14(2)، 239-232.
سراجزاده، سیدحسین؛ جواهری، فاطمه (1385). برابری جنسیتی در میان دانشجویان و متغیرهای زمینهای و نگرشی مرتبط با آن. مجله جامعهشناسی ایران، 7(2)، 40-3.
شاکریان، عطا (1388). بررسی و مقایسه میزان رضایت شغلی کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج. مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، 3(4)، 76-69.
شکیب، عبدالحمید؛ رجایی، علیرضا (1385)، عوامل مؤثر بر رضایتمندی شغلی استادان دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه روانشناسی تحولی، 2(8)، 297-287.
شهامت، نادر؛ روزگار، مریم (1390). بررسی رضایت شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد از دو جنبه انگیزشی و بهداشتی. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 2(2)، 130-107.
صادقی فسایی، سهیلا؛ ناصریراد، محسن (1390). عناصر بنیادین پژوهش کیفی در ایران؛ هستیشناسی، معرفتشناسی، روششناسی و روش. مجله مطالعات اجتماعی ایران، 5(2)، 100-80.
صافی، محمدهادی؛ فلاحی، مسعود (1389). عوامل فردی، محیطی و شغلی مؤثر بر رضایت شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی. مجله گامهای توسعه در آموزش پزشکی، 1(4)، 64-55.
صداقتیفر، مجتبی؛ خلج اسدی، شدیده (1390). ارتباط شاخصهای رضایت شغلی با تعهد سازمانی دانشگاه آزاد واحد گرمسار. فصلنامه تازههای روانشناسی صنعتی سازمانی، 2(6)، 51-39.
طاهری، ماهدخت؛ اسدی لویه، عطا؛ خوشرنگ، حسین ( 1393). ارتباط میان سبکهای رهبری مدیران گروههای آموزشی و رضایت شغلی اعضای هیئت علمی. مجله پرستاری و مامایی جامعهنگر، 24(1)، 63-56.
عالی، شهیندخت و شکوریراد، صدیقه (1379). بررسی مسائل و مشکلات استادان زن در دانشگاهها. برگرفته از: http://wrc.ir.
عزیززاده، منصوره؛ محمدعلیزاده، سکینه؛ فصیحی، طیبه (1384). بررسی نظرات اعضای هیئت علمی در مورد عوامل انگیزشی مؤثر بر عملکرد آموزشی. فصلنامه گامهای توسعه در آموزش پزشکی، 2(2)، 108-102.
علویپور، سیدمحسن و همکاران (1387). مبانی نظری و روششناسی مطالعات میانرشتهای (مجموعه مقاله). تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
عمید، رضا؛ کدخدازاده، مهدی (1392). رضایت شغلی اعضای هیئت علمی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه شهید بهشتی: یک مطالعه مقطعی در سال 1391. مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، 31(3)، 230-224.
فاطمی صدر، فیروزه (1380). موانع ارتقای زنان در سطوح مدیریتی در سطح دانشگاههای تهران (پایاننامه کارشناسی ارشد). دانشگاه تربیت مدرس.
فولاد چنگ، محبوبه؛ سامانی، سیامک (1387). نقش مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی. در مجموعه مقالات کنگره ملی علوم انسانی، تهران: 24-22 اسفندماه، 374-357.
کریمی، سعید (1385). بررسی عوامل مؤثر بر رضایت شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا. پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، 23، 104-89.
کریمی، سعید؛ سعدی، حشمتاله؛ اعظمی، موسی (1386). بررسی عوامل موثر بر رضایت شغلی اعضای هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا براساس نظریه دو عاملی هرزبرگ. مجله جهاد، 279، 31-40.
گودرزی، سعید (1388). بررسی ارتباط بین رضایت شغلی و تولیدات علمی اعضای هیئت علمی دانشگاههای پیامنور؛ مطالعه موردی استان همدان. مجله نامه آموزش عالی، 8، 126-103.
مظفری، امیراحمد؛ صادقی، سعید (1383). ارتباط بین عوامل فشارزای شغل با ویژگیهای فردی در بین اعضای هیئت علمی تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاههای دولتی. مجله پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی تربیت بدنی، 3، 114-101.
مهدوی، محمدصادق (1384). بررسی موانع و مشکلات اشتغال زنان در بخشهای دولتی. تهران: دفتر مشارکت زنان ریاستجمهوری.
مهدوی، محمدصادق؛ لطیفی، روحانگیز (1388). بررسی جامعهشناختی ارتقای علمی زنان هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی و شناخت موانع و مشکلات آنها. پژوهشنامه علوم اجتماعی، 3(3)، 22-7.
میرکمالی، محمد؛ نارنجی، فاطمه (1387). بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی بین اعضای هیئت علمی دانشگاههای تهران و صنعتی شریف. فصلنامه مؤسسه پژوهش و برنامهریزی، 48، 101-71.
نورشاهی، نسرین؛ سمیعی، حسین (1390). بررسی کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی دانشگاههای دولتی ایران و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن. فصلنامه مؤسسه پژوهش و برنامهریزی، 17(1)، 114-91.
ارسال نظر در مورد این مقاله