نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت صنعتی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

2 گروه مدیریت صنعتی ، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

چکیده

مدل مدیریتی زنجیرهٔ تأمین سبز، جهت حفاظت از محیط زیست است و شرکت‌ها با استفاده از آن ‌می‌توانند با توجه به آینده‌نگری تأثیرات منفی زیست‌محیطی را کاهش داده و به استفاده مطلوب از منابع و انرژی دست یابند. هدف از مقالهٔ حاضر این است که با استفاده از روش کیفی داده‌بنیاد به شناسایی و تدوین الگوی زنجیرهٔ تأمین سبز در صنعت پتروشیمی استان فارس بپردازد و میزان اثرگذاری و اثرپذیری‌ها را با روش دیمتل بررسی نماید. روش گردآوری داده‌ها، مطالعه اسناد و مصاحبه با 20 نفر از خبرگان آگاه از موضوع مورد بحث، با به‌کارگیری روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی است. برای تحلیل داده‌های کیفی، از سه مرحلهٔ کدگذاری باز، محوری، انتخابی استفاده شده است. همچنین اولویت‌بندی معیارها با استفاده از روش دیمتل و پرسشنامه صورت گرفت. نتایج مطالعهٔ حاضر، نشان‌دهنده استخراج 21 کدگذاری محوری و 90 کدگذاری باز، در روش کیفی داده‌بنیاد است که در قالب مدل پارادایمی قرار گرفت. سپس با استفاده از مقایسات زوجی در روش دیمتل پس از محاسبه وزن، جهت رتبه‌بندی نهایی معیارهای انتخابی زنجیرهٔ تأمین سبز، نشان می‌دهد که معیارهای محوری طراحی فرایندهای سبز، مشتریان و سایر نهادهای بیرونی، نوآوری سبز، رویکردهای مدیریت محیط زیستی، قابلیت‌های تأمین‌کنندگان سبز، مدیریت منابع انسانی، بهبود عملکرد محیط زیست، مدیریت و بهینه‌سازی مصرف انرژی (دارای مقدارهای بزرگتر از حد آستانه)، دارای درجه اهمیت (وزن) بالاتری هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

احمدی، عباداله؛ و مساواتی، سیدمرتضی (1397). طراحی مدل بهینه جهت ارزیابی و رتبه‌بندی تأمین‌کنندگان زنجیرهٔ تأمین سبز با استفاده از تکنیک AHP. چهارمین کنفرانس بین‌المللی نقد و واکاوی مدیریت در هزاره سوم، 15 مرداد 1397، شیراز.

پویا، علیرضا؛ قربان‌پور، احمد؛ ناظمی، شمس‌الدین؛ و ناجی، زهرا (1395). طراحی مدل ساختاری اقدامات مدیریت زنجیرهٔ تأمین سبز با استفاده از رهیافت مدل‌سازی ساختاری تفسیری فازی. مجله تحقیق در عملیات در کاربردهای آن، 13(4)، 20-1.

رضایی، شمس‌الدین (1396). طراحی مدل درآمدزایی باشگاه‌های فوتبال ایران: با رویکرد گراندد تئوری. پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 6(3)، 116-101.

ژیان، مهلا؛ و بهنیا، بردیا (1397). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر در اجرای مدیریت زنجیرهٔ تأمین سبز. هفتمین کنفرانس ملی کاربردهای حسابداری و مدیریت، 18شهریور1397، تهران.

سالاری، ریحانه (1397). مدیریت زنجیره تأمین سبز. کنفرانس بین‌المللی تازه‌های مدیریت، حسابداری و اقتصاد، 26 بهمن 1396، تهران.

شتربانی، فرزانه؛ و بدیع‌زاده، علی (1395). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی مدیریت زنجیرهٔ تأمین سبز در شرکت پارس خودرو با استفاده از رویکرد تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره. اولین همایش بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مطالعات مدیریت، 22 آبان 1395، شیراز.

شعبان‌نژاد، مرجان؛ ابراهیمی‌نژاد، مهدی؛ و فرقانی، محمدعلی (1396). انتخاب تأمین کنندگان سبز در زنجیره تأمین با ترکیب روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی. دومین همایش بین‌المللی مدیریت و فرهنگ توسعه، 2 دی 1396، تهران.

شفیعی، رضا؛ اخلاصی، امیر؛ و انصاری، فهیمه (1395). ارائه مدل بومی برندسازی برای خرده فروشی‌های اینترنتی با استفاده از روش کیفی تئوری داده بنیاد. فصلنامه تحقیقات بازاریابی نوین، 6 (2)،  188-167.

شمشیری، محمد؛ و پیله‌وری، نازنین (1396). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر زنجیرهٔ تأمین سبز با روش ANP و کاربرد DEMATEL در محیط فازی. کنفرانس بین‌المللی زنجیرهٔ تأمین سبز، 13 اردیبهشت 1396، لاهیجان.

عندلیب اردکانی، داود؛ و مقتدری، علی‌اکبر (1397). بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه محصول سبز در صنعت کاشی استان یزد. فصلنامه تحقیقات بازاریابی نوین، 8(3)، 120-101.

محمودی، امین؛ و سلمانی، لیلا (1397). رابطه بین فعالیت‌های مدیریت زنجیرهٔ تأمین سبز و رضایت مشتریان در سازمان‌های تولیدی. دومین کنفرانس بین‌المللی تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، مؤسسه آموزش عالی علامه خویی، 31خرداد 1397، تهران.

مقدم، ابوالفضل؛ کمالیان، امین رضا؛ یزدانی، بدرالدین؛ کرد، باقر؛ و روشن، سیدعلیقلی (1395). تبیین و طراحی الگوی مدیریت منابع انسانی کارآفرینانه: رویکرد داده‌بنیاد. نشریه بهبود مدیریت، 10 (4)، 157-123.

نمک‌شناس، مهسا؛ مروتی شریف‌آبادی، علی؛ و ضیایی بیده، علیرضا (1393). بررسی تأثیر ابعاد نوآوری سبز  بر عملکرد سازمان. فصلنامه مطالعات مدیریت صنعتی، 12(33)، 42-25.

Awasthi, A., Kaur, J., Sidhu, R., Chauhan, S., & Goyal, S. (2017). A DEMATEL based approach for investigating barriers in green supply chain management in Canadian manufacturing firms. International Journal of Production Research, 56(5),1-21. doi:10.1080/00207543.2017.1395522

Cankaya, Y. S., & Sezen, B. (2018). Effects of green supply chain management practices on sustainability performance. Emerald, Journal of Manufacturing Technology Management, 30(1), 98-121. doi:10.1108/JMTM-03-2018-0099

Chauhan, C., & Singh, A. (2018). Modeling green supply chain coordination: current research and future prospects. Emerald, Benchmarking: An International Journal, 25(1), 1-46.doi:10.1108/BIJ-10-2017-0275

Dawei, Z., Hamid, A. B., Chin, T. A., & Leng, K. C. (2015). Green supply chain management: A literature review. Sains Humanika, 5(2), 15-21. doi:10.11113/sh.v5n2.624

Famiyeh, S., Kwarteng, A., Asante-Darko, D., & Ato Dadzie, S. (2017). Green supply chain management initiatives and operational competitive performance. Emerald, Benchmarking: An International Journal, 25(2), 607-631. doi:10.1108/BIJ-10-2016-0165

Gardas, B., Raut, R., Jagtap, A. H., & Narkhede, B. (2018). Exploring the key performance indicators of green supply chain management in agro-industry. Emerald, Journal of Modelling in Management, 14(1),1-25. doi:10.1108/JM2-12-2017-0139

Green, K. W., Inman, R. A., Sower, V. E., & Zelbst, P. J. (2018). Impact of JIT, TQM and green supply chain practices on environmental sustainability. Emerald, Journal of Manufacturing Technology Management, 30(1), 1-24. doi:10.1108/JMTM-01-2018-0015

Kazancoglu, Y., Kazancoglu, L.,& Sagnak, M. (2017). Fuzzy DEMATEL-based green supply chain management performance: application in cement industry. Emerald, Industrial Management & Data Systems, 118(2), 412-431.  doi:10.1108/IMDS-03-2017-0121

Kim, Y. J., Kim, W. G., Choi, H. M., & Phetvaroon, K. (2019). The effect of green human resource management on hotel employees’ eco-friendly behavior and environmental performance. International Journal of Hospitality Management, 76(2019), 83-93.doi:10.1016/j.ijhm.2018.04.007

Laari, S., Toyli, J., & Ojala, L. (2017). Supply chain perspective on competitive strategies and green supply chain management strategies. Journal of Cleaner Production, 141(2017), 1303-1315. doi: 10.1016/j.jclepro.2016.09.114

Mangla, S., Gandhi, S., Kumar, P., & Kumar, D. (2015). Evaluating factors in implementation of successful green supply chain management using DEMATEL. International Strategic Management Review, 3 (1), 96–109.doi:10.1016/j.ism.2015.05.001

Randall, W., & Mello, J. (2012). Grounded theory: An inductive method for supply chain research. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 42(89), 863-880. doi:10.1108/09600031211269794

Slimane, M. (2012). Role and relationship between leadership and sustainable development to release social, human, and cultural dimension. International Conference on Leadership, Technology and Innovation Managemen, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 41 (2012), 92 – 99.doi:10.1016/j.sbspro.2012.04.013

Sundarakani, B., Younis, H., & Vel, P. (2016). The impact of implementing green supply chain management practices on corporate performance. Emerald, An International Business Incorporating Journal of Global Competitiveness, 26(3), 216-245.  doi:10.1108/CR-04-2015-0024

Tachizawa, E. M., Gimenez, C., & Sierra, V. (2016). Green Supply Chain Management approaches: drivers and performance implications. International Journal of Operations & Production Management, 35(2016),1546-1566.doi:10.1108/IJOPM-01-2015-0023

Tuni, A., Rentizelas, A., & Duffy, A. (2018). Environmental performance measurement for green supply chains: A systematic analysis and review of quantitative methods. Emerald, International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 48(8), 765-793. doi:10.1108/IJPDLM-02-2017-0062

Uygun, O., & Dede, D. (2016). Performance evaluation of green supply chain management using integrated fuzzy multi-criteria decision-making techniques. Computers & Industrial Engineering, 102 (2016), 502–511.doi:10.1016/j.cie.2016.02.020

Wang, Sh., Song, M., & Xin, C. (2018). Simulation of land green supply chain based on system dynamics and policy optimization. International Journal of Production Economi, 217(2018), 317-327.  doi:10.1016/j.ijpe.2018.08.021

CAPTCHA Image