نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد سینما، دانشکدۀ سینما تئاتر، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 استادیار سینما، گروه سینما، دانشکدۀ سینما تئاتر، دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

زن جدید ایرانی با آزادی‌های نسبی به‌خصوص در زمینۀ فعالیت‌های اجتماعی، در دورۀ پهلوی و در نتیجۀ فرایند مدرنیزاسیون، در سطح کلان‌شهرها ظاهر شد. اما این آزادی به مذاق مردان ایرانی، حتی قشر روشنفکر آنان خوش نیامد. برای مثال، سینمای موج نو به‌عنوان شکل روشنفکرانۀ سینمای ایران در آن زمان، کهنگاهی انتقادی نسبت به فرایند مدرنیزاسیون آمرانۀ شاه داشت و گاهی حتی رویکردی تجددستیزانه نشان می‌داد و عموماً با بازنمایی فریبایی ظاهری و پوچی باطنی زن جدید، و ارائۀ تصویری از وی به‌مثابۀ مظهر سبک زندگی جدید و نماد زوال فرهنگ اصیل ایرانی، سعی در تقبیحش داشت. این مقاله که به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی نوشته شده است، بازنمایی زن جدید را در دو فیلم آقای هالو و بلوچ، متعلق به سینمای موج نوی ایران،بررسی، و نتیجه‌گیری می‌کند زن جدید که همچون دیگر پدیده‌های زندگی مدرن باعث ازدست‌رفتن سیطرۀ سابق مردان شده است، سینماگران را به تصویرکردن وی همچون کالای جذاب، سطحی و پرخطر کلان‌شهر مدرن مجاب می‌کند. او پدیده‌ای می‌شود که همراستا با دیگر پدیده‌های مدرن و حتی در رأس و اهم آن‌ها، مردان و فرهنگ ایرانی را به قهقرا می‌کشاند. درواقع، این فیلم‌ها در قالب بومی‌گرایی و انتقاد از مدرنیزاسیون ناقصِ شاه، به تجددستیزی و دفاع از سنت‌های مردسالارانه و بازپس‌گیری کنترل ازدست‌رفته برمی‌خیزند. بازنمایی سینماییِ جنسیت، اهمیت بسزایی در مطالعات جامعه‌شناختی هنر دارد و مقاله با بررسی نمایش زن جدید در سینمای دغدغه‌مند موج نو، به عمق مشکلات جنسیتی در جامعۀ ایران اشاره می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

CAPTCHA Image