نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 . گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران

چکیده

آموخته‏‌های معماری امروز تحت تأثیر استیلای هژمونی‌‏های مرکزگرا، هجوم اطلاعات و تکنولوژی‏ موجب تسخیر روح انسان شده است که منجر به تبلور اشکال جدیدِ خلقیات فردی به جای خلاقیت شده ‏است. تغییر یادگیری فرایند انسانِ معمار به معنای رهایی ذهن از انباشتگی‌‏های اطلاعات و خوانش آموزه‌‏های مؤثر به‏‌واسطهٔ تجربه‌‏های‏ زیست‏‌شدهٔ انسانیِ حاویِ روح و احساس هدف پژوهش است. مطالعهٔ حاضر به روش اسنادی، و به‌منظور شناخت روابط انسان با محیط به خوانش آثار پدیدارشناسان حوزهٔ انسان، ذهن و خیال، و ریشه‌‏های درون‌مرزیِ مؤثر بر برقراری پیوند انسان با پدیده‌‏های محلی، همچون ادبیات، پرداخته است. با خوانش نظریه‏‌های شناختِ جهان هستی و دیدگاه‌‏های محورگرایی، به ‏وجوه گم‏گشتهٔ «چگونه انسان‌شدن» پی‏برده شد. در ابتدای قرن بیستم جریان فکری‌ـ‌فلسفی پدیدارشناسی شکل گرفت که اساس هستی‏شناسی را تجربیات زیست‌شدهٔ انسانی دانست. سپس از فلسفهٔ محض به جریان حوزهٔ «اندیشه» و «یادگیری خودیافته» تغییر مسیر داد و با برقراری پیوندی چندوجهی میان ‏رشته‏‏‌ها و تجربه‌‏های زیست‌شدهٔ انسانی، در مدارس معماری مطرح شد. شناخت فرایند خودیافتهٔ «انسانِ معمار» جهت کسب تجربه‌‏های فردی با کیفیت و خلق پدیده‌‏های معماری انسانی از یافته‏‌های این مقاله است که در دو وجه مورد مطالعه قرار گرفت: 1) خواندن منابع و ریشه‏‌های غنیِ درون‌مرزی؛ و 2) آموختن چگونه اندیشدن به‏‌منزلهٔ نگاه جهان‌شمول. خوانش شعر حافظ و تجربهٔ زیسته‏‌اش در فرایند یادگیری معماری موجب خودیافتگی و پالایش ذهن می‏شود. در این راه انسان فراگیرنده به بیداری دست می‏یابد که در قالب مدلی ترسیم شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ابراهیمی‏اصل، حسن؛ پناهی، سیامک؛ و فروتن، منوچهر (1396). شناخت مؤلفه پارالاکس و ریشه‏‌یابی آن در فلسفه طراحی استیون هال: نمونه موردی: موزه هلسینکی، اکتشافات درون و تسراکت زمان. باغ نظر، 14(50)، 65-74.

اسفندیاری، سیمین (1389). «کوگیتو»ی دکارت و جهات تاریخی آن در اندیشه آگوستین و «انسان معلق» ابن‏سینا. تاریخ فلسفه، 1(1)، 35-62.

آشوری، داریوش (1377). شعر و اندیشه. تهران: نشر مرکز. ‏

امامی سیگارودی، عبدالحسین؛ دهقان نیری، ناهید؛ رهنورد، زهرا؛ و نوری سعید، علی (1391). روش‏شناسی تحقیق کیفی: پدیدارشناسی. پرستاری و مامایی جامع‏نگر، 22(68)، 63-56. 

آهی محمد؛ و طاهری، محمد (1398). نقد و تحلیل نظریۀ ساخت‏‌شکنی دریدا در فهم متون. نقد و نظر، 24(1)، 149-127. doi: 10.22081/jpt.2019.67095

باختین، میخائیل (1398). بوطیقای داستایفسکی: زیباشناسی آثار داستایفسکی (مترجم: عیسی سلیمانی). تهران: نوای مکتوب. (تاریخ اصل اثر 1984)

باشلار، گاستون (1392). بوطیقای فضا (مترجمان: مریم کمالی، محمد شیربچه). تهران: روشنگران و مطالعات زنان. (تاریخ اصل اثر 1994)

براتی، مرتضی؛ و امامی، نصرالله (1393). مفهوم‌‏شناسی‌شعر و‌ مصداق‌‏های آن. پژوهشنامه ‌نقد‌ ادبی‌ و‌ بلاغت،3(1)، 103-122. doi: 10.22059/JLCR.2014.52692

بلکمور، سوزان (1399). ذن و هنر آگاهی (مترجم: میثم کنعانی). تهران: نشر مثلث. (تاریخ اصل اثر 2011)

پالاسما، یوهانی (1395). خیال مجسم: تخیل و خیال‏‌پردازی در معماری (مترجم: علی اکبری). تهران: پرهام نقش. (تاریخ اصل اثر 2011)

پرتوی، پروین (1394). پدیدارشناسی مکان. تهران: مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری «متن».

حقیر، سعید؛ و کامل‏نیا، حامد (1394). نظریه مدرنیته در معماری (ویراستار: فرشاد رضوان). تهران: دانشگاه تهران.

راجرز، کارل رانسوم (1397). هنر انسان شدن: روان‏درمانی از دیدگاه یک درمانگر (مترجم: مهین میلانی). تهران: نشر نو. (تاریخ اصل اثر 1995)

روحانی راوری، مرتضی؛ و طالب‏زاده، حمید (1390). انسان‏‌شناسی در اندیشه کانت. متافیزیک، 3 (11)، 73-88.

زومتور، پیتر (1394). رهیافت پدیدارشناسی در اندیشه‏ پیتر زومتور (مترجم: مرتضی نیک‏فطرت، صدیقه میرگذار لنگرودی). تهران: علم معمار.

شایگان، داریوش (1388). ساحت بینش حافظ: نقد ادبی (مترجم: محمدمنصور هاشمی). بخارا، 72و 73، 55-72.

شایگان، داریوش (1393). پنج اقلیم حضور (فردوسی، خیام، مولوی، سعدی، حافظ): بحثی درباره شاعرانگی ایرانیان. تهران: فرهنگ معاصر.

شفیعی کدکنی، محمدرضا (1375). صور خیال در شعر فارسی: تحقیق انتقادی در تطور ایماژهای شعر فارسی و سیر نظریه بلاغت در اسلام و ایران. تهران: آگاه.

شفیعی‏کدکنی، محمدرضا (1380). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. تهران: سخن.

صافیان اصفهانی، محمدجواد (1398). بررسی مقایسه‌‏ای مفهوم پدیدار نزد کانت و هایدگر، دلالت‏ها و نتایج هر یک. پژوهش‏‌های فلسفی، 13(26). 24‌6-233. doi: 10.22034/JPIUT.2019.8029

غلامحسن‏زاده، غریب‏رضا (1386). حافظ و منطق مکالمه«باختینی» و اشعار حافظ شیرازی. پژوهش زبان‏‌های خارجی، 39، 110-95.

فلامکی، محمدمنصور (1391). اصل‏ها و خوانش معماری ایرانی. تهران: نشر فضا.

کشاورزی عیش‌‏آبادی، سعید (1388). نگاهی گذرا بر تاریخچه معنای فنومن و تقویم آن در فنومنولوژی هگل و هوسرل. دوفصلنامه فلسفه تحلیلی (جستارهای فلسفی-پژوهش‌‏های فلسفی)، 5(15)، 120-97.

هایدگر، مارتین (1381). شعر زبان و اندیشه رهایی هفت مقاله از مارتین هایدگر همراه با زندگینامه تصویری هایدگر (مترجم: عباس منوچهری). تهران: مولی. (تاریخ اصل اثر 1971)

هیکس، استیون آر. سی. (1391). تبیین پست مدرنیسم: شک‏گرایی و سوسیالیسم از روسو تا فوکو (مترجم: حسن پورسفیر). تهران: ققنوس. (تاریخ اصل اثر 2004)

هیل، جاناتان (1396). مرلوپونتی برای معماران (مترجم: گلناز صالح کریمی). تهران: کتاب فکر نو. (تاریخ اصل اثر 2009)

هیوم، دیوید (1395). رساله‌ای درباره طبیعت آدمی: کتاب اول: در باب فهم (مترجم: جلال پیکانی). تهران: ققنوس. (تاریخ اصل اثر 2003)

CAPTCHA Image