محمود مهر محمدی
چکیده
در این مقاله ابتدا، با اشاره به ضرورت ورود به عرصه علوم میانرشتهای و نیاز به ارائه تبیین دقیق نظری از آن، هدف مقاله در همین راستا ارزیابی میشود. سپس موقعیت مسئلهای علوم میانرشتهای، در آموزش عالی ایران و جهان توضیح داده میشود. از آنجا که تبار و پیشینه مباحث تلفیق در برنامههای درسی مقطع پیش از دانشگاه، یعنی حوزه آموزش و پرورش، ...
بیشتر
در این مقاله ابتدا، با اشاره به ضرورت ورود به عرصه علوم میانرشتهای و نیاز به ارائه تبیین دقیق نظری از آن، هدف مقاله در همین راستا ارزیابی میشود. سپس موقعیت مسئلهای علوم میانرشتهای، در آموزش عالی ایران و جهان توضیح داده میشود. از آنجا که تبار و پیشینه مباحث تلفیق در برنامههای درسی مقطع پیش از دانشگاه، یعنی حوزه آموزش و پرورش، است، بر ضرورت آشنایی سیاستگذاران آموزش عالی با این پیشینه تأکید شده و در بخش بعد، از طریق بازپردازش این پیشینه، شکل متفاوتی از تیپشناسی تلفیق (سه وجهی) عرضه شده است. آن گاه منطقهای متفاوتی تشریح شده است که در پس استفاده از رویکرد تلفیقی در آموزش پیش از دانشگاه، در مقایسه با آموزش دانشگاهی، وجود دارد و بر این مهم تأکید میشود که منطق تلفیق (و علوم میانرشتهای) در آموزش عالی، علیالاصول، پاسخگویی به نیازهای معرفتی و اجتماعی نوظهور بشر از طریق خلق و تکوین رشتههای جدید است. متعاقباً، در بخشی که میتوان آن را مهمترین بخش این نوشتار دانست، با ارائه بررسیهای نمونهای و اجمالی درباره تکوین علوم میانرشتهای، قواعدی که در جریان تکوین رشتههای جدیدی باید به آنها ملتزم بود، توضیح داده شده است. در بخش نتیجهگیری، پیش از بخش پایانی، پنج گزینه سیاستی در توسعه علوم میانرشتهای توضیح داده شده است و بالاخره، در بخش پایانی یک گونهشناسی تلفیق در برنامه درسی آموزش عالی نقد و ارزیابی شده است.
هدایت الله اعتمادی زاده؛ احمدرضا نصر؛ محمد جواد لیاقت دار
چکیده
اصطلاحهای میانرشتهای، آموزش میانرشتهای، و برنامههای میانرشتهای به طور روزافزون، در حوزه آموزش عالی به کار میرود. این اصطلاحها اغلب، با مسامحه زیاد به کار میرود و معمولاً، همراه با واژههای مشابه، از جمله چندرشتهای و فرارشتهای، استفاده یا جایگزین آنها میشود. در دهههای پیش، رویکرد میانرشتهای به ...
بیشتر
اصطلاحهای میانرشتهای، آموزش میانرشتهای، و برنامههای میانرشتهای به طور روزافزون، در حوزه آموزش عالی به کار میرود. این اصطلاحها اغلب، با مسامحه زیاد به کار میرود و معمولاً، همراه با واژههای مشابه، از جمله چندرشتهای و فرارشتهای، استفاده یا جایگزین آنها میشود. در دهههای پیش، رویکرد میانرشتهای به برنامه درسی، اهمیت خود را از دست داد و به مدت دو دهه، رویکرد رشتهمحوری مهم قلمداد شد، اما اندیشه تلفیق و برنامه درسی میانرشتهای اندیشهای جدید نبوده است و تلفیق برنامه درسی در اندیشهها و عقاید اندیشمندان پیشین ریشه دارد که دغدغه وحدت دانش، تشکیل علم منسجم، دانش عمومی و فراگیر، ترکیب و تلفیق دانش را داشتهاند. در این مقاله، ضمن طرح مباحث تاریخی و نظری راجع به میانرشتهای، به بحث درباره برنامه درسی و نگاهی به تاریخچه برنامه درسی میانرشتهای، رشتههای علمی، ترکیبهای متفاوت رشتههای علمی در برنامه درسی، نقد جامعهشناختی برنامه درسی تکرشتهای به عنوان زمینه حمایت از برنامه درسی میانرشتهای، تبیین زیستشناختی برنامه درسی میانرشتهای، الگوها، رویکردها و راهبردهای میانرشتهای، مزایای برنامه درسی بین رشتهای، مسائل و آسیبهای برنامه درسی میانرشتهای پرداخته شده است.
عباس بازرگان
چکیده
در گذشته، در دسترس بودن سرمایه، نیروی کار و مواد اولیه از جمله عوامل اصلی پیشرفت کشورها محسوب میشد. اما در آغاز هزاره سوم، دستیابی به دانش، اشاعه و کاربرد آن جایگاه بسیار تعیینکنندهای در سرنوشت کشورها پیدا کرده است. لذا، جایگاه آموزش عالی در این زمینه انکارناپذیر است. همچنین، نیاز به تدوین و اجرای برنامههای آموزشی و درسی که ...
بیشتر
در گذشته، در دسترس بودن سرمایه، نیروی کار و مواد اولیه از جمله عوامل اصلی پیشرفت کشورها محسوب میشد. اما در آغاز هزاره سوم، دستیابی به دانش، اشاعه و کاربرد آن جایگاه بسیار تعیینکنندهای در سرنوشت کشورها پیدا کرده است. لذا، جایگاه آموزش عالی در این زمینه انکارناپذیر است. همچنین، نیاز به تدوین و اجرای برنامههای آموزشی و درسی که بتواند هماهنگ با تحولات یاد شده به نیازهای جامعه پاسخ دهد، در اولویت است. در این مقاله ابتدا، ضمن اشاره به ویژگی های برنامه درسی میان رشته ای به هدف ارزشیابی این نوع برنامه درسی اشاره خواهد شد. سپس ملاکهای ارزشیابی آن مورد نظر قرار میگیرد و سرانجام، چهار سطح ارزشیابی برنامه درسی میانرشتهای بیان میشود.
کوروش فتحی واجارگاه؛ طلعت دیبا واجاری
چکیده
دانشگاه مجازی بینالمللی یکی از مفاهیم نسبتاً جدیدی است که در مباحث آموزش عالی، به آن توجه شده است. اساساً، دانشگاه مجازی بینالمللی برای پاسخ به نیازها و مسائل جامعه جهانی تشکیل شده و توسعه یافته است. به عبارت روشنتر، سه وجه یا جنبه عمده در این برنامه جدید نهفته است: وجه اول، رویکرد بینالمللی است که در آن، دانشگاه مجازی بینالمللی ...
بیشتر
دانشگاه مجازی بینالمللی یکی از مفاهیم نسبتاً جدیدی است که در مباحث آموزش عالی، به آن توجه شده است. اساساً، دانشگاه مجازی بینالمللی برای پاسخ به نیازها و مسائل جامعه جهانی تشکیل شده و توسعه یافته است. به عبارت روشنتر، سه وجه یا جنبه عمده در این برنامه جدید نهفته است: وجه اول، رویکرد بینالمللی است که در آن، دانشگاه مجازی بینالمللی از وضعیت دانشگاه سنتی، که به جامعه محلی و ملی معطوف است، فاصله گرفته و رویکردی بینالمللی را در دستور کار قرار میدهد. وجه دوم، رویکرد فناوری است که در آن، دانشگاه مجازی بینالمللی از ICT و شبکهسازی در عرصه بینالمللی بهره میگیرد؛ وجه سوم، رویکرد بین رشتهای است که از طریق ارائه برنامههای درسی بین رشتهای، فارغالتحصیلان این دانشگاه به گونهای تربیت میشوند که بتوانند با مسائل جدید در جامعه جهانی مواجه شوند و برای کار در چنین محیطی آماده شوند. مقاله حاضر ضمن مرور این سه رویکرد، رهیافت دانشگاههای مجازی بینالمللی را برای جامعه ایران بحث و بررسی میکند.
پروین احمدی
چکیده
در این مقاله، مطالبی درباره مفهوم برنامه درسی میان رشتهای، برنامه درسی میان رشتهای در سطوح مختلف تحصیلی، برنامه درسی میان رشتهای و فلسفه ساختن گرایی، محاسن و معایب و مشکلات و دشواریهای این نوع برنامه، برنامه درسی میان رشتهای مبتنی بر مضامین دانشی و فرایندی، برنامه درسی میان رشتهای مبتنی بر مضمون، و مثالی از برنامه درسی ...
بیشتر
در این مقاله، مطالبی درباره مفهوم برنامه درسی میان رشتهای، برنامه درسی میان رشتهای در سطوح مختلف تحصیلی، برنامه درسی میان رشتهای و فلسفه ساختن گرایی، محاسن و معایب و مشکلات و دشواریهای این نوع برنامه، برنامه درسی میان رشتهای مبتنی بر مضامین دانشی و فرایندی، برنامه درسی میان رشتهای مبتنی بر مضمون، و مثالی از برنامه درسی میان رشتهای و نتیجه گیری و پیشنهادها ارائه میشود.
علی اصغر پور عزت؛ آرین قلی پور
چکیده
به طور کلی، به نظر میرسد که عامه مردم بیشتر از نظامهای پژوهشی به عملکرد نظامهای آموزشی اعتماد دارند. یکی از دلایل این اعتماد، اثربخشی و کارآمدی بیشتر نظامهای آموزشی، از حیث تأثیر صریح بر زندگی عامه است. با توسعه پژوهشهای مسئلهمحور، این احتمال وجود دارد که نهادهای پژوهشی نیز به سطح مشابهی از اعتبار نظامهای آموزشی ...
بیشتر
به طور کلی، به نظر میرسد که عامه مردم بیشتر از نظامهای پژوهشی به عملکرد نظامهای آموزشی اعتماد دارند. یکی از دلایل این اعتماد، اثربخشی و کارآمدی بیشتر نظامهای آموزشی، از حیث تأثیر صریح بر زندگی عامه است. با توسعه پژوهشهای مسئلهمحور، این احتمال وجود دارد که نهادهای پژوهشی نیز به سطح مشابهی از اعتبار نظامهای آموزشی دست یابند. توسعه پژوهشهای مسئلهمحور مستلزم تجدید نظر در طرحهای پژوهشی و شیوههای برنامهریزی و اجرای آنهاست و فراگرد پژوهش را به پرهیز از پیشگویی و تقلید و جدیت در جلب همکاری متخصصان رشتههای گوناگون برمیانگیزاند. از این رو، تأکید میشود که توسعه پژوهشهای مسئلهمحور مستلزم تشکیل گروههای فرارشتهای و توسعه سبکها و ساختارهای جدید مدیریت در فراگرد پژوهش است.
سید محسن علوی پور؛ علی نعمت پور
چکیده
مفهوم میانرشتهای سابقه چندانی در حیطه علوم بشری ندارد. با این حال، این بدان معنا نیست که پژوهش میانرشتهای نیز کاری نوظهور است. سابقه پژوهش میانرشتهای به قرنها پیش بازمیگردد و در واقع، به خاستگاههای اندیشه و تفکر قاعدهمند انسان دربارۀ هستی و رابطهای که با آن دارد. بررسی و تحلیل این سابقه فکری میانرشتهای میتواند ...
بیشتر
مفهوم میانرشتهای سابقه چندانی در حیطه علوم بشری ندارد. با این حال، این بدان معنا نیست که پژوهش میانرشتهای نیز کاری نوظهور است. سابقه پژوهش میانرشتهای به قرنها پیش بازمیگردد و در واقع، به خاستگاههای اندیشه و تفکر قاعدهمند انسان دربارۀ هستی و رابطهای که با آن دارد. بررسی و تحلیل این سابقه فکری میانرشتهای میتواند ما را به فهم جامع و مناسبتری از این پارادایم معرفتی جدید رهنمون شود. اریک فروم از جمله متفکرانی است که در قرن بیستم، با مشاهدۀ بحران جامعه مدرن، تحلیل و درک این بحران را مستلزم مطالعه میانرشتهای یافت و بر این اساس، با درنوردیدن مرزهای مألوف رشتهای، «عشق» و «کار خلاقانه» را چونان امر روان ـ سیاسی، به عنوان راه حل بحران و حرکت به سوی جامعه سالم معرفی کرد. مطالعه آثار وی نشان میدهد که پرداختن به مسائل جامعه معاصر جز با رهیافتی میانرشتهای و فراگیر ممکن نیست.