فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

منشور حقوق شهروندی: ارزیابی نقادانه‌ از منظر میان‌رشته‌ای

نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسنده

استادیار اندیشه سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

مقولهٔ شهروندی و حقوق و تکالیف مترتب بر آن در کانون مبانی شکل‌گیری دولت‌های مدرن قرار دارد و بر چگونگی ساختارهای حقوقی و فرایندهای تصمیم‌گیری در نظام‌های مردم‌سالار تأثیری بس گسترده دارد. در این راستا، منشور حقوق شهروندی، که دستاورد تلاش‌های دولت یازدهم بوده است، با هدف تأکید، تبیین و تبویب نظام حق و تکلیف شهروندان جمهوری اسلامی ایران منتشر و به‌ ادارات و سازمان‌های دولتی ابلاغ شد. هدف این نوشتار این است که متن منشور را با بهره‌گیری از رهیافتی میان‌رشته‌ای مورد ارزیابی نقادانه قرار دهد و از این طریق، مزایا و کاستی‌های آن را به‌منظور بهره‌برداری در ویراست‌های بعدی آن نشان داده ‌شود. متن منشور به‌عنوان یک سند حقوقی منتشر شده است، اما مباحث بنیادین آن در حوزهٔ اندیشهٔ سیاسی مطرح شده و می‌شود. بنابراین، پس از مرور سریع تاریخ تکوین و مبادی فلسفی حق شهروندی در بخش اول، با بهره‌گیری از مطالعات انجام‌یافته در اندیشهٔ سیاسی، تبیین سه‌دیدگاه اصلی دربارهٔ اساس حقوق شهروندی (لیبرال، جامعه‌گرا و جمهوریت‌گرا) در بخش دوم صورت گرفته‌ است. در بخش سوم، با بهره‌گیری از مباحث ارایه شده در بخش‌های اول و دوم نوشتار، ارزیابی نقادانهٔ منشور حقوق شهروندی جمهوری اسلامی ایران انجام گرفته است که شامل برخی پیشنهادات برای تکامل و اصلاح آن نیز هست.

کلیدواژه‌ها

مراجع
بهشتی، سیدعلیرضا (۱۳۹۵الف). بنیاد نظری سیاست در جوامع چندفرهنگی. تهران: ناهید.
بهشتی، سیدعلیرضا (۱۳۹۵ب). همزیستی اتحاد و افتراق: هفت مقاله در سیاست چندفرهنگی. تهران: ناهید.
تیلور، چارلز (۱۳۹۲). سیاست شناسایی. در: چندفرهنگی‌گرایی: بررسی سیاست شناسایی (مترجم: طاهر خدیو، و سعید ریزوندی). تهران: رخ‌داد نو.
حمیدالله، محمد (۱۳۶۵). وثائق: نامه‌های حضرت ختمی مرتبت و خلفای راشدین (مترجم: محمود مهدوی‌دامغانی). تهران: نشر بنیاد.
دوکولانژ، فوستل (۱۳۰۹). تمدن قدیم (مترجم: نصرالله فلسفی). تهران: مجلس شورای ملی.
رالز، جان (۱۳۹۲).  لیبرالیسم سیاسی (مترجم: موسی اکرمی). تهران: ثالث.
مک‌اینتایر، السدیر (۱۳۹۰). در پی فضیلت (مترجم: حمید شهریاری، و محمدعلی شمالی). تهران: سمت.
والزر، مایکل (۱۳۸۹). فربه و نحیف: خاستگاه هنجارهای اخلاقی (مترجم: سیدصادق حقیقت، و مرتضی بحرانی). تهران: پژوهشکدهٔ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ورعی، سیدجواد (۱۳۹۴). بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی. تهران: سمت.
Barbalet, J. M. (1988). Citizenship: rights, struggle, and class inequality. Milton Keynes: Open University Press.
Bedau, A. H. (2002). Introduction. In A. H. Bedau, (ed.), Civil Disobedience in Focus, London: Routledge.
Bell, D. (1993). Communitarianism and its critics. Oxford: Oxford University Press.
Bunnin, N., & Yu, J. (2004). Blackwell Dictionary of Western philosophy. London: Blackwell.
Cicero, M. T., Rudd, N., Powell, J. G. F., Cicero, M. T., & Cicero, M. T. (1998). The republic and, the laws. Oxford: Oxford University Press.
Coulanges. N.D. (1980). The Ancient City. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press.
Dagger, R. (2002). Republican citizenship. In E. F. Isin, & B. Turner, Handbook of Citizenship Studies, London: Sage.
Delanty, G. (2002). Communitarianism and citizenship, In E. F. Isin and B. Turner (eds.) Handbook of Citizenship Studies (pp. 159–74). London: Sage, Edwards.
Hall, S. (1992). The question of cultural identity. In  S. Hall, D. Held, & T. McGrew, (eds.), Modernity and Its Future, Oxford: The Open University Press.
Kaufman, A. (2004). Political authority, civil disobedience, revolution. In J. Mandle, & D. A. Reidy, (eds.), A Companion to Rawls, London: Blackwell.
Marshall, T. H. (1950). Citizenship and social class and other essays. Cambridge: Cambridge University Press.
Marshall, T. H. (1969). Reflections on power. Sociology, 3(2), 141–155. doi: 10.1177/003803856900300201
Mullen, J. (2005). John Major’s citizen’s charter: Fifteen years later.
Pettit, Ph. (1997). Republicanism: A theory of freedom and government. London: Routledge.
Rawls, J. (1993). Political liberalism. New York: Columbia University Press.
Rawls, J. (1999). Collected papers.Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
Schuck, P. H. (2002). Liberal citizenship. In E. F. Isin, & B. Turner, (eds.), Handbook of Citizenship Studies, London: Sage.
Schwarzmantel, J. (2003). Citizenship and identity: towards a new republic. London: Routledge.
Seely, A., & Jenkins, P. (1995). The Citizen’s Charter.London: House of Common Library.
Siedentop, L. (2014). Inventing the individual: The origins of Western liberalism.Cambridge and Massachusetts: Harvard University Press.
Taylor, Ch.(1983). Sources of the self: The making of modern identity. Cambridge: Cambridge University Press.
Taylor, Ch. (1991). The ethics of authenticity. Cambridge: Harvard University Press.
Tonnies, F. (1957). Community and society. East Lansing: Michigan University Press.
Young, I. M. (1990). Justice and the politics of difference. New Jersey: Princeton University Press.
فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی
دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 43
تابستان 1398
صفحه 1-29
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 05 اسفند 1397
  • تاریخ بازنگری: 22 فروردین 1398
  • تاریخ پذیرش: 02 اردیبهشت 1398
اشتراک گذاری
ارجاع به این مقاله
آمار