نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا، ایران
2 عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
چکیده
صادقهدایت، نویسنده نامدار معاصر، که با ارائۀ شیوۀ نوینی در فن داستاننویسی به آوازهای بلند دست یافت، با تکیه بر مطالعاتش در انسانشناسی زیستی محتوای منحصر بهفردی از خود بر جای گذاشت که بخشی از آنها در قالبی روایی شامل داستانها و مجموعهنوشتارهایی چون: افسانهٔ آفرینش، س.گ.ل.ل، پدران آدم، نمک ترکی و تاریکخانه میشد. بخشی دیگر شامل کتابهای مستندی چون فواید گیاهخواری و انسان و حیوان که در آنها بهطور مستقیم از انسانشناسی زیستی، مبانی و پدیدآورندگان آن سخن میگفت. انسانشناسی زیستی، از شاخههای مهم دانش انسانشناسیست که به بررسی ساختار تکاملی انسان میپردازد. تعدادی چند از آثار او دربردارندۀ برخی نظریات انسانشناسی زیستیست که با بازخوانی آنها میتوان به میراث ماندگاری از این دانش دست یافت. این مقاله میکوشد در کنار بررسی این آثار از نقطهنظر انسانشناسی زیستی میزان اثرگذاری او را بر تکوین این دانش در ایران بازگوید و به این پرسش اساسی پاسخ گوید که با توجه به انگارههای مطالعاتی هدایت در آثارش، میتوان او را در دانش انسانشناسی زیستی ایران نیز پیشگام دانست یا بایستی این مطالعات را در حوزۀ دیگری دنبال کرد؟ از این رو با تکیه بر مطالعات بینرشتهای، این آثار را در مقایسۀ تطبیقی با نظریات انسانشناسی زیستی قرار داده تا میزان این مطالعات را در آثار او بازیابد و از آنجا که تاکنون این مطالعات در کانون توجه هیچیک از پژوهشگران هدایتشناس و انسانشناس نبوده است؛ وجه تمایزی آشکار با سایر تحقیقات پیشین دارد که تنها فعالیتهای او را از نقطهنظر انسانشناسی فرهنگی بررسی کردهاند.
کلیدواژهها
موضوعات
ارسطو (1337). سیاست (مترجم: حمید عنایت). تهران: نیل.
آرینپور، یحیی (1380). زندگی و آثار هدایت. تهران: زوار.
بهزاد، محمود (1357). آیا به راستی انسان زادۀ میمون است؟. تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
خوبنظر، حسن (1346). تمدنهای پیش از تاریخ. شیراز: انتشارات دانشگاه پهلوی.
شهشهانی، سهیلا (1371). صادق هدایت پایهگذار انسانشناسی در ایران. کلک پژوهش، (35و36)، 171-165.
طباطبایی، محمدحسین (1396). اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: صدرا.
فرزانه، مصطفی (1376). آشنایی با صادق هدایت. تهران: مرکز.
قراییمقدم، امانالله (1382). انسانشناسی فرهنگی. تهران: ابجد.
لینتون، رالف (1337). سیر تمدن (مترجم: پرویز مرزبان). تهران: انتشارات دانش. (تاریخ اصل اثر 1955)
مغفوریمقدم، ایرج (1379). دیرینشناسی پریماتها. تهران: ارگ.
موریس، دزموند (1349). میمون برهنه (مترجم: مهدی تجلیپور). تهران: سخن. (تاریخ اصل اثر 1967)
مونتی، ونسان (1382). صادق هدایت (مترجم: حسن قائمیان)، تهران: اسطوره. (تاریخ اصل اثر 1943)
هدایت، صادق (1342). علویه خانم و ولنگاری. تهران: امیرکبیر.
هدایت، صادق (1356). الف: بوف کور. تهران: جاویدان.
هدایت، صادق (1356). ب: پروین دختر ساسان و اصفهان نصف جهان. تهران: جاویدان.
هدایت، صادق (1356). ج: ترانههای خیام. تهران: جاویدان.
هدایت، صادق (1356). ح: علویه خانم. تهران: جاویدان.
هدایت، صادق (1356). د: زندهبهگور. تهران: جاویدان.
هدایت، صادق (1356). ز: سه قطره خون. تهران: جاویدان.
هدایت، صادق (1356). ط: فوایدگیاهخواری. تهران: جاویدان.
هدایت، صادق (1356). و: سگ ولگرد. تهران: جاویدان.
هدایت، صادق (1356). ﻫ: سایهروشن. تهران: جاویدان.
هدایت، صادق (1356). ی: وغوغساهاب. تهران: جاویدان.
هدایت، صادق (1378)، فرهنگ عامیانۀ مردم ایران (مقدمۀ جهانگیر هدایت). تهران: چشمه.
هدایت، صادق (1379). انسان و حیوان. جهانگیر هدایت. تهران: چشمه.
هدایت، صادق (1946). افسانۀ آفرینش. پاریس: آدرین مزون نو.
Reed D.L., Smith, V.S., Hammond, S.L., Rogers, A.R., & Clayton, D.H. (2004). Genetic analysis of lice supports direct contact between modern and Archaic humans. PLoS Biol, 2(11), e340. doi: 10.1371/journal.pbio.0020340