نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی
نویسنده
استاد انسان‌شناسی. پژوهشکده مطالعات اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
چکیده
این مقاله تحلیلی فرهنگی از پیامدها و تأثیرات فرهنگی بحران ویروس کرونا در ایران است. در ماه‌هایی که بحران ویروس کرونا شکل گرفته است این پرسش در کانون توجه جامعه و اندیشمندان ایران بوده است که این بحران چه دلالت‌هایی برای شیوهٔ زندگی و فرهنگ در ایران دارد؟ نگارنده در پی ارزیابی این پرسش است. در قسمت مقدمهٔ مقاله هدف و چگونگی و پرسش‌های اصلی مقاله را توضیح داده می‌شود. در قسمت دوم مقاله به تحیلی از مسئله‌مندی فرهنگ در ایران امروز پرداخته می‌شود و این‌که چگونه ذهنیت جمعی مردم ایران متأثر از بحران ویروس کرونا هوشیار و حساس و شده و به پرسشگری از امور بدیهی و طبیعی فرهنگ می‌پردازد. سپس سه دیدگاه دربارهٔ نحوهٔ صورت‌بندی‌کردن این پرسشگری ارائه می‌شود: 1) گفتمان تداوم؛ 2) گفتمان گسست؛ و 3) گفتمان بازاندیشی انتقادی. در قسمت سوم مقاله این گفتمان‌ها شرح داده می‌شود. رویکرد نگارنده به موقعیت کرونایی همسو با گفتمان بازاندیشی است. از این‌رو بخش مهم مقاله را به ویژگی‌ها و ابعاد این بازاندیشی انتقادی اختصاص داده شده است. نگارنده استدلال می‌کند که انفجار اطلاعات و دانش، آشنایی‌زدایی، بازاندیشی در نظام اولویت‌ها، دیجیتالی‌شدن مضاعف، افزایش توانش تطبیقی، افزایش تقاضای اجتماعی برای دانش، و در نهایت افزایش سوژگی و عاملیت، مجموعه عواملی هستند که گفتمان بازاندیشی را شکل می‌دهند. روش نگارنده در این مقاله تحلیل دیدگاه‌های شکل گرفته دربارهٔ پیامدهای فرهنگی بحران کرونا در ایران است. در‌عین‌حال، از تجربه‌های زیسته و درک‌های شهودی‌ام نیز کمک گرفته‌ام. تجزیه‌وتحلیل نظری مفاهیم و دیدگاه‌ها یکی از راهبردها برای فهم روایت‌های شکل‌گرفته از پیامدهای بحران کروناست.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
آزادارمکی، تقی (1399). گفتارهایی در مورد کرونای ایرانی. شفقنا، برگرفته از https://fa.shafaqna.com
انگلیس، دیوید (1391). فرهنگ و زندگی روزمره (مترجم: علیرضا مرادی). تهران: انتشارات تیسا.
بیمن، ویلیام (1381) زبان، منزلت و قدرت در ایران. ترجمه رضا ذوقدارمقدم. تهران: نشر نی.
باومن، زیگمونت (4 آذر 1398). پیش‌بینی امر پیش‌بینی‌ناپذیر (مترجم: عرفان ثابتی). سایت آسو، برگرفته از https://www.aasoo.org/fa/artIcles/2459
مک‌کی، ساندرا (1380). ایرانی‌ها؛ ایران، اسلام و روح یک ملت (مترجم:شیوا رویگریان). تهران: ققنوس.
سورکین، پیتریم (1396). انسان و جامعه در فاجعه (مترجم: امیر سلطانی‌نژاد). تهران: جامعه‌شناسان.
هارپر، کایل (26 فروردین 1399). ویروس کرونا در حال شتاب‌بخشی به تاریخ است (مترجم: محمد تهامی‌نژاد). انسان‌شناسی و فرهنگ. برگرفته از https://anthropologyandculture.com
هراری، یوال‌نوح (25 فروردین، 1399). جهان پس از ویروس کرونا (مترجم: عرفان ثابتی). آسو، برگرفته از https://www.aasoo.org/fa/artIcles/2747
محمدی، رحیم (18 فروردین، 1399). آیا پساکرونا ممکن است؟. انصاف‌نیوز، برگرفته از http://www.ensafnews.com
منصوریان، یزدان (1 اردیبهشت، 1399). جریان پرتلاطم اطلاعات در کارزار کرونا. مجله آن‌لاین لیزنا. برگرفته از https://www.lIsna.Ir/whIte-leaf/Item
هابرماس، یورگن (25 فروردین، 1399). گفتگوی روزنامه فرانکفورتر روندشاو (مترجم: اقتصادنیوز). اقتصاد نیوز. برگرفته از https://www.eghtesadnews.com
نصراوی، محمد (1399). آستانگی در روزمرگی/ بازنمایی هویت در فضای قرنطینگی. خبرگزاری مهر. برگرفته از https://www.mehrnews.com
شیخ‌رضایی، حسین (19 فروردین، 1399). بازگشت به بدویت؟]مصاحبه[. روزنامه اعتماد. برگرفته از https://www.magIran.com/artIcle/4028347
فکوهی، ناصر (26 فروردین، 1399). جهان پساکرونا: سناریوهای پیش‌رو. سایت انسان شناسی و فرهنگ. برگرفته از https://anthropologyandculture.com
تاجیک، محمدرضا (1399). جهان پساکرونایی. مشق نو، برگرفته از http://mashghenow.com
)