نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی
نویسنده
استادیار جامعه‌شناسی، پژوهشکدهٔ مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران، ایران
چکیده
شیوع ویروس کرونا با شدت هرچه تمام‌تر به مرزهای نظم زندگی روزمره ایرانی شوک ایجاد کرد. مرگ و بیماری حاصل از شیوع ابتلا به ویروس کرونا موجب شد تا در ایران وضعیت اضطراری ایجاد شود. مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شد و مردم باید در خانه قرنطینه می‌شدند. همچنین، شیوع ویروس کرونا به رخدادهای دیگری مانند قرنطینگی منجر شد و به‌دنبال آن بحران‌های اقتصادی، روحی، و خانوادگی نیز به‌وجود آمد. بزنگاه رخداد شیوع ویروس کرونا در ایران همزمان با مراسم سنتی خرید شب عید، مسافرت، و دیدوبازدیدهای نوروزی بود، درحالی‌که تمامی سنت روابطی ایام عید از هم فروپاشیده بود. با تعطیل‌شدن شهر، ضرورت عدم جمع‌شدن در کنار یکدیگر و ماندن در قرنطینه، فضای دیجیتال مهمترین ابزار ارتباطی مردم بود که به‌واسطۀ شبکه‌های اجتماعی می‌توانستند احساسات خود ناشی از هراس و اضطراب پرتاب‌شدن به میدان رخداد را با یکدیگر در میان بگذارند و پیوند عاطفی ایجاد کنند. بنابراین، یکی از مهمترین احساساتی که در فضای مجازی به اشتراک گذاشته می‌شد احساس نوستالژی دربارۀ زمان پیشاکرونا و خیال‌بافی پیرامون آینده بود. بر این اساس، با اتخاذ رویکردی میان‌رشته‌ای بین مطالعات فرهنگی دیجیتال و مطالعات بصری، هدف اصلی مقاله بررسی چگونگی خودبیان‌گری احساسات نوستالژی و خیال‌بافی کاربران ایرانی در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام و فیسبوک است. در نتیجه، یاد کردن شهر به‌مثابه خانهٔ امنی که از دست رفته است و فکر کردن دربارۀ آیندۀ مبهم و پیش‌رو در قالب خیال‌بافی نشان از گیر افتادن در میدان رخدادِ شیوع ویروس کرونا است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
ایسپا (29 اسفند 1398). از هر ۱۰ ایرانی، حدود ۷ نفر از شبکه‌های اجتماعی مجازی استفاده می‌کنند. ایسپا. برگرفته از http://www.ispa.ir/Default/Details/fa/2168
طاهری کیا، حامد (1399). مطالعات فرهنگی، مـیــدان کــوانــتــوم، و روش پســاکیــفی. تهران: نشر لوگوس.
پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات (1399). گزارش نظرسنجی دیدگاه شهروندان در خصوص کرونا (مطالعه کشوری)، موج اول. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
ایسنا (7 اردیبهشت 1399). مهمترین مشکل خانواده‌های تهرانی در صورت ادامه شیوع کرونا. برگرفته از https://www.isna.ir/news/99020705122
Adam, B., & Groves, C. (2007). Future Matters Action, Knowledge, Ethics. Leiden: Brill.
Aquila, I., Sacco, M. A., Ricci, C., Gratteri, S., & Ricci, P. (2020). Quarantine of the Covid-19 pandemic in suicide: A psychological autopsy. Medico-Legal Journal, 1–3. doi: 10.1177/0025817220923691
Badiou, A. (2005). Being and Event (O. Feltham, Trans.).London: Continuum Press.
Berge, L. V. D. (2020). Biopolitics and the Coronavirus: Foucault, Agamben, Žižek. Netherands Journal of Legal Philosophy, 49(1), 3-6. doi: 10.5553/NJLP/.000097. 3
Bianchetti, C, Boano, C, Di Campli, A. (2020). Thinking with Quarantine Urbanism?. Space and Culture, 23(3), 301-306. doi: 10.1177/1206331220938625
Bianchetti, C., Boano, C., Di Campli, A. (2020). Thinking with quarantine urbanism?. Space and Culture, 23(3), 301–306. doi: 10.1177/1206331220938625
Biron, D. (2014). Benjamin, Adorno and modern-day flaˆnerie. Thesis Eleven, 121(1), 23–37. doi: 10.1177/0725513614528782
Bouillon-Minois, J., Clinchamps, M., & Dutheil, F. (2020). Coronavirus and quarantine: Catalysts of domestic violence. Violence against women. doi: 10.1177/1077801220935194
Burri, R. V. (2012). Visual rationalities: Towards asociology of images. Current Sociology, 60(1), 45–60. doi: 10.1177/0011392111426647
Butler, J. (2015). Notes toward a performative theory of assembly. Massachusetts: Harvard University Press.
Cheney-Lippold, J. (2011). A New algorithmic identity soft biopolitics and the modulation of control. Theory, Culture & Society, 28(6), 164-181. doi: 10.1177/0263276411424420
Cheshmehzangi, A. (2020). The city in need urban: resilience and city management in disruptive disease outbreak events. New York: Springer.
Decuypere, M. (2019). Visual Network Analysis: a qualitative method for researching sociomaterial practice. Qualitative Research, 20(1), 73-90. doi: 10.1177/1468794118816613
Djurdjić, M. (2020). This Must Be the Place: Distraction, Connection, and “Space-Building” in the Time of Quarantine. Leisure Sciences. doi:10.1080/01490400.2020.1774450
Foucault, M. (1995). Discipline and punish: The Birth of the Prison (Alan Sheridan Trans.). New York: Vintage Books.
Foucault. M. (1991). Governmentality. In The Foucault Effect: Studies in Governmentality (pp 87-104). Chicago: The University of Chicago Press.
Furedi, F. (2020). Social distancing, safe spaces and the demand for quarantine. Nature Public Health Emergency Collection. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7369440
Iranmanesh, R., & Alpar Atun, R. (2020). Restricted spatiality and the inflation of digital space, an urban perspective. Space and Culture, 23(3), 320–328. doi:10.1177/1206331220938634
Jing, W. (2006). Nostalgia as content creativity: Cultural industries and popular sentiment. International Journal of Cultural Studies, 9(3), 359–368. doi: 10.1177/1367877906066881
Kitson, J, & McHugh, K. (2015). Historic enchantments – materializing nostalgia. Cultural geographies, 22(3), 487– 508. doi: 10.1177/1474474014549946
)